Archeologie, beleid, rijksoverheid

De Nota Ruimte is een in 2006 vastgesteld beleidsdocument dat de visie en ambitie van de regering weergeeft op de ruimtelijke ontwikkelingen in ons land tot 2020. Hierbij wordt de nodige aandacht besteed aan het bestaande cultuurlandschap, dat als uitgangspunt dient te fungeren voor alle nieuwe inrichtingsvoorstellen. De nadruk ligt bij de uitvoering van deze nota vooral op decentralisatie; het schrijft bijvoorbeeld voor dat alleen door centraal bestuur wordt ingegrepen wanneer dit noodzakelijk is.

Belvedère beleid
In de laatste decennia is vanwege de ruimtelijke dynamiek en het tempo van de woningbouwproductie bij nieuwe plannen veel te weinig aandacht besteed aan de kansen die bestaande gebouwen en de historische omgeving kunnen bieden. Hierin kwam verandering door de toename van cultuurhistorische inventarisaties en door het groeiende besef dat een gebiedsgerichte benadering over het algemeen valt te prefereren boven de meer traditionele objectgeoriënteerde methode van bescherming van het culturele erfgoed.

Het Belvedère beleid is gericht op het duurzaam integreren van het cultuurhistorische erfgoed in ruimtelijke plannen. Onder het motto “behoud door ontwikkeling” bepleit Belvedère een ontwikkelingsgerichte aanpak die de mogelijkheden voor behoud op lange termijn vergroot, en waarbij cultuurhistorie dient als bron van inspiratie voor een groot aantal concepten en toepassingen.

Het Actieprogramma Ruimte en Cultuur combineert het Belvedère beleid met het bestaande architectuurbeleid binnen enkele concrete ruimtelijke ordeningsprojecten. Daarbij zijn de doelstellingen:

• het vergroten van de culturele factor in de ruimtelijke inrichting door ontwerpgerichte input in een zo vroeg mogelijk stadium van actuele ruimtelijke projecten;
• het stimuleren van een multidisciplinaire aanpak op met name het gebied van cultuurhistorie, architectuur, stedenbouw en landschapsontwerp;
• het nastreven van goed opdrachtgeverschap van overheden, zowel op nationaal als lokaal niveau en uiteindelijk ook in samenspraak met de private sector;
• het stimuleren van interdisciplinaire ontwerpsessies met het doel de historie te incorporeren;
• het maximaal gebruikmaken van de aanwezige kennis bij de architectuur- en erfgoedinstellingen;
• het ondersteunen van een internationale oriëntatie en samenwerking bij de uitvoering van het Actieprogramma.

De uitvoering van het Actieprogramma Ruimte en Cultuur ligt op provinciaal niveau.

Als uitvloeisel van het Rijksbeleid is er sprake van een aantal vrijwillige convenanten tussen de RCE en een aantal (semi-)overheidsdiensten, staatsbedrijven en terreinbeherende organisaties die vaak te maken hebben met archeologie. Deze convenanten bestaan uit gedetailleerde afspraken op uitvoeringsniveau. Het gaat bijvoorbeeld om: Rijkswaterstaat (wegen en vaarwegen), ProRail (spoorwegen), NAM en Gasunie (pijpleidingen), Defensie (militaire oefenterreinen), Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten (natuurgebieden en cultuurmonumenten).