Richtlijn herstel en beheer (water)bodemkwaliteit

BAT-sonde

TECHNIEKSHEET

Onderzoekstechniek: BAT-sonde

Versie: November 2016

[Naar zoekapplicatie]

 

Samenvattende omschrijving techniek (gebaseerd op praktijkervaring van onafhankelijk techniekexpert)

Een sonde wordt met een ‘klassieke’ sondering in de bodem gebracht. Op de gewenste diepte wordt een ongestoord grondwatermonster of gasmonster genomen.

 

 

Algemene informatie (gebaseerd op informatie van techniekaanbieder)

Naam

BAT-sonde

Meeteenheid en parameter

Het is een monsternameapparaat, geen meetapparaat.

Bodemfase

Grond

Grondwater

Poriënwater

Puur product

Bodemlucht

Aard techniek

Fysisch

Geofysisch

Chemisch

Biologisch

I.c.m. Sondering

Probe/ Sensor

Overig

Plaats van toepassing

In situ

On site

Aan maaiveld

Boven maaiveld/in de lucht

Off site

Detectiewijze

 

Boren / steken

Verdringing / sonderen

Tomografie

Off site meting

Meting op maaiveld / waterbodem

Meting aan oppervlakte open water

Toepasbaar in afzonderlijke lagen

Nee

ja

Minimale dikte laag:

10 cm

Bodemtypen waarvoor techniek geschikt is

1
homogeen goed doorlatend zandpakket

2
één zandpakket, met slecht doorlatende laagjes

3
slecht doorlatende deklaag, doorsnede met zandlaagjes

4
slecht doorlatende laag op een goed doorlatend zandpakket

5
antropogeen

Landbodem/waterbodem

Landbodem

Waterbodem

Stap in keten van dataverzamelen

a- Aanloop

b- Boren / penetreren / instr.plaatsing

c- Monstername

d- Meten

e- Dataverzamelen en evalueren

f- Bodem informatie

Moment van beschikbaarheid resultaten

In het veld zijn meetresultaten beschikbaar

Nabewerking / interpretatie off site nodig

Ontwikkelingsfase techniek

Demonstratiefase

Verbredingsfase

Routinematig toegepast

Wijze van inkopen

Als dienst

Als product

Als apparaat

Algemene omschrijving uitvoeringswijze

Op de gewenste monsterdiepte wordt met de sondeerbuis de punt van de sondeerstang weggedrukt. Daarna laat men een vacuüm getrokken monsterbuisje zakken tot de filterpunt. Vervolgens maakt een dubbelzijdige injectienaald contact tussen het inwendige van de filterpunt en het monsterbuisje. Door de onderdruk in het monsterbuisje zal deze volstromen met grondwater, poriënwater of bodemlucht. Na monstername wordt het buisje met de sondeerapparatuur naar boven gehaald.

Werkingsprincipe

Een sondeerstand wordt weggedrukt in de grond tot de gewenste diepte. Door de sondeerstang laat men een vacuüm getrokken monsterbuisje zakken tot de filterpunt. Vervolgens maakt een dubbelzijdige injectienaald contact tussen het inwendige van de filterpunt en het monsterbuisje of de meetapparatuur.

Punt / lijnmeting / volumemeting

Puntmeting

Lijnmeting (verticaal)

Lijnmeting (horizontaal)

Oppervlaktemeting

Volumemeting

Technische specificaties

(w.o. nauwkeurigheid)

Het BAT-systeem bestaat uit een filter, monsterbuisjes en een meetapparaat.

De monsters worden genomen in een filtertraject van 10 cm. De analyseresultaten worden op de voor het desbetreffende laboratorium gebruikelijke wijze aangeboden.

Typisch dieptebereik

Afhankelijk van sondeerapparaat

Gevoeligheid onafhankelijk van de diepte

Gevoeligheid verandert met de diepte

Tijdeigenschappen

De meting vindt plaats tijdens de sondering. Daarmee is sprake van een eenmalige meting. Een herbemonstering houdt in dat een nieuwe sondering moet plaatsvinden.

Meetsnelheid

De sondering wordt uitgevoerd met een sondeerwagen, de meetsnelheid is afhankelijk van de diepte waarop bemonsterd moet worden en de sondeersnelheid.

Presentatie resultaten

Gegevens van de monstername.

Kosten

€ 2.000 tot € 4.000 per dag (waarin tevens de kosten van uitgevoerde sonderingen).

Trends en ontwikkelingen

-

Illustratie

[Figuur]

Gebruikersinformatie (gebaseerd op praktijkervaring van onafhankelijk techniekexpert)

Beschikbaarheid

alleen in buitenland beschikbaar

techniek in ontwikkeling

één of enkele aanbieders in NL

groot aantal aanbieders

Wordt techniek vaak toegepast?

Incidenteel

Af en toe

Zeer geregeld

Onderzoeksfase waarin techniek toepasbaar is

(Verkennen)

Uitkarteren

Variantkeuze

Ontwerp

(Realisatie)

Controle

Monitoring

Nazorg

Verificatiemetingen / ijkmetingen

worden veelal toegepast

worden veelal niet toegepast

n.v.t. of afhankelijk van onderzoeksdoel

Veel gebruikte toepassing in praktijk

Nemen van ongestoorde grondwatermonsters. Dit is vooral belangrijk bij aeroob afbreekbare verontreinigingen en voor de beoordeling van de bodem voor de geschiktheid van in-situ sanering.

BAT-monsters worden gebruikt voor de verificatie van het MIP-systeem.

Monstername in relatief dunne watervoerende lagen.

Geschiktheid

Geschikt voor elke niet-geconsolideerde grondsoort en voor zowel verzadigde als onverzadigde bodem.

De locatie moet bereikbaar zijn voor een sondeervoertuig.

BAT-monsters geven in vergelijking met peilbuizen zeer lokale info van de bodem.

Praktijkervaringen in Nederland

Er wordt nog wel eens voor de BAT-sonde gekozen als er eenmalig grondwatermonsters worden genomen en als er gelijktijdig sonderingen worden uitgevoerd.

Vaak meet je hogere gehalten dan met traditionele peilbuizen doordat het monster ongestoord is.

Nadeel is dat het een eenmalig monster is en een gering filtertraject (10 cm) heeft.

Het is een techniek die ook gebruikt wordt om aanvullende metingen voor [Membrane Interface Probe (MIP)] en [UV Fluorescentie] te verkrijgen.

Dicht gepakt zand kan een probleem vormen.

In slecht doorlatende lagen wordt geen eenduidig resultaat verkregen.

“Do's“

Verificatiemonsters uit ‘gewone’ peilbuizen nemen in geval naast de BAT-monsters geen andere monsters worden genomen of metingen plaatsvinden.

“Don'ts “

Obstructies in de bodem beperken de sondeerdiepte.

Ook geschikt voor

Als een andere sonde (drukmeter) wordt gemonteerd kan de doorlatendheid worden gemeten. Ook die wordt door de monsterbuis neergelaten en maakt contact met de filterpunt.

Achtergrondinformatie / Links

Bodemstandaard

externe linkNEN-EN-ISO 22476-1

externe linkBRL 2000

Literatuur

-‘Innovatieve bodemonderzoekstechnieken’ Corné Brunt en Marc de Keizer, juni 2005

-“Demonstratie en Kennisoverdracht Innovatieve meettechnieken’ oktober 2003, externe linkSKB-project: SV-405.

Hyperlinks (internet)

externe linkGeonet: Innovatieve meettechnieken voor verantwoord bodemonderzoek

externe linkMilieu Sondering: techniekbeschrijving

externe linkFugro

externe linkConepenetration

externe linkEnvironmental Protection Agency