Richtlijn herstel en beheer (water)bodemkwaliteit

UV Fluorescentiemeting

TECHNIEKSHEET

Onderzoekstechniek: UV Fluorescentiemeting

Versie: November 2016

[Naar zoekapplicatie]

 

Samenvattende omschrijving techniek (gebaseerd op praktijkervaring van onafhankelijk techniekexpert)

Deze techniek wordt regelmatig toegepast voor het uitkarteren van puur product met PAK en daaraan gerelateerde componenten. Het uitkarteren gaat relatief snel doordat de screening op het gehalte aan verontreinigende stoffen plaatsvindt door de meetsonde te monteren in een traditionele sondering. Deze techniek wordt veelal gecombineerd met op de ‘traditionele’ wijze verkregen controlemonsters.

 

 

Algemene informatie (gebaseerd op informatie van techniekaanbieder)

Naam

UV Fluorescentiemeting.

De ROST-sonde (Rapid Optical Screening Tool) is een merknaam van een veel gebruikte uitvoering van deze techniek.

Meeteenheid en parameter

Fluorescentierespons en golflengteverdeling.

Bodemfase

Grond

Grondwater

Poriënwater

Puur product

Bodemlucht

Aard techniek

Fysisch

Geofysisch

Chemisch

Biologisch

I.c.m. Sondering

Probe/ Sensor

Overig

Plaats van toepassing

In situ

On site

Aan maaiveld

Boven maaiveld/in de lucht

Off site

Detectiewijze

Boren / steken

Verdringing / sonderen

Tomografie

Off site meting

Meting op maaiveld / waterbodem

Meting aan oppervlakte open water

Toepasbaar in afzonderlijke lagen

nee

ja

Minimale dikte laag: 10 cm

Bodemtypen waarvoor techniek geschikt is

1
homogeen goed doorlatend zandpakket

2
één zandpakket, met slecht doorlatende laagjes

3
slecht doorlatende deklaag, doorsnede met zandlaagjes

4
slecht doorlatende laag op een goed doorlatend zandpakket

5
antropogeen

Landbodem/waterbodem

Landbodem

Waterbodem

Stap in keten van dataverzamelen

a- Aanloop

b- Boren / penetreren / instr.plaatsing

c- Monstername

d- Meten

e- Dataverzamelen en evalueren

f- Bodem informatie

Moment van beschikbaarheid resultaten

In het veld zijn meetresultaten beschikbaar

Nabewerking / interpretatie off site nodig

Ontwikkelingsfase techniek

Demonstratiefase

Verbredingsfase

Routinematig toegepast

Wijze van inkopen

Als dienst

Als product

Als apparaat

Algemene omschrijving uitvoeringswijze

Een meetsonde wordt met een ‘klassieke’ sondering in de (water)bodem gebracht. Langs het sondeertraject wordt semi-continu de meetparameter bepaald.

Werkingsprincipe

Het betreft een optische onderzoeksmethodiek. Een meetsonde detecteert aromatische koolwaterstoffen door middel van de Laser Induced Fluorescence (LIF) techniek. Die techniek is gebaseerd op fluorescentie: aromatische koolwaterstoffen absorberen UV-licht en zenden dat vervolgens weer bij een specifieke golflengte uit.

Met de UV fluorescentiemeting wordt zowel semi-kwantitatieve als kwalitatieve informatie verkregen.

1. Semi-kwantitatieve meting: De intensiteit van de fluorescentie wordt gemeten als functie van de diepte. De gemeten fluorescentie is een maat voor het gehalte van de meetparameter in de bodem.

2. Kwalitatieve meting. Tijdens de sondering wordt het binnenkomende signaal continu op vier verschillende golflengten (340, 390, 440 en 490 nm) gemeten; hiermee kan de verontreiniging worden gekarakteriseerd: ieder product heeft een uniek golflengte / vervaltijd patroon (vingerafdruk). Bij de standaard gekozen exitatiegolflengte van 290 nm fluoresceren alleen PAK. Aangezien vrijwel alle olieproducten in bepaalde mate PAK bevatten, kunnen verontreinigingen met olieproducten met UV fluorescentiemeting worden gemeten.

Punt / lijnmeting / volumemeting

Puntmeting

Lijnmeting (verticaal)

Lijnmeting (horizontaal)

Oppervlaktemeting

Volumemeting

Technische specificaties

(w.o. nauwkeurigheid)

Elke 2 cm worden 50 fluorescentiemetingen uitgevoerd. Tijdens de sondering wordt het binnenkomende signaal continu op vier verschillende golflengten (340, 390, 440 en 490 nm) gemeten.

De omrekening naar gehalten verontreinigende stoffen levert niet in alle gevallen een hoge betrouwbaarheid.

Typisch dieptebereik

40 m

Gevoeligheid onafhankelijk van de diepte

Gevoeligheid verandert met de diepte

Tijdeigenschappen

De meting vindt plaats tijdens de sondering. Daarmee is sprake van een eenmalige meting. In geval een vervolgmeting op een later moment wordt uitgevoerd, dan zal een nieuwe sondering moet plaatsvindenmoeten worden uitgevoerd.

Meetsnelheid

De sondering wordt uitgevoerd met een sondeerwagen, per dag kan 100 tot 150 meter (verticaal) worden gemeten, verspreid over meerdere meetpunten

Presentatie resultaten

De gemeten waarden worden grafisch uitgezet tegen de diepte. Hierdoor wordt direct een doorlopend profiel verkregen van verontreiniging naast de bodemopbouw. De verontreiniging wordt uitgesplitst naar verschillende stof(groepen).

Kosten

€ 3.500 tot € 4.500 per dag.

Trends en ontwikkelingen

Er worden geregeld aanpassingen aan de techniek doorgevoerd waarmee de kwaliteit van de meting verbetert; bijvoorbeeld een lager ruisniveau.

Illustratie

[Figuur]

 

Gebruikersinformatie (gebaseerd op praktijkervaring van onafhankelijk techniekexpert)

Beschikbaarheid

alleen in buitenland beschikbaar

techniek in ontwikkeling

één of enkele aanbieders in NL

groot aantal aanbieders

Wordt techniek vaak toegepast?

Incidenteel

Af en toe

Zeer geregeld

Onderzoeksfase waarin techniek toepasbaar is

(Verkennen)

Uitkarteren

Variantkeuze

Ontwerp

(Realisatie)

Controle

Monitoring

Nazorg

Verificatiemetingen / ijkmetingen

worden veelal toegepast

worden veelal niet toegepast

n.v.t. of afhankelijk van onderzoeksdoel

Veel gebruikte toepassing in praktijk

Uitkarteren kerngebied verontreiniging op een diepte waarvoor met handmatige of machinale boringen te langzaam of te duur zijn.

Geschiktheid

Geschikt voor elke niet-geconsolideerde grondsoort en voor zowel verzadigde als onverzadigde bodem.

De locatie moet bereikbaar zijn voor een sondeervoertuig. Indien van toepassing, kies een klein voertuig voor toegang tot binnenruimten en percelen met slechte begaanbaarheid/bereikbaarheid voor grotere sondeerauto’s.

De methode is geschikt om bij het uitkarteren snel op meerdere meetpunten onderzoek uit te voeren.

EPA stelt dat de methode een betrouwbaar beeld geeft, maar dat er ook conventioneel genomen monsters nodig zijn om – afhankelijk van het onderzoeksdoel – de resultaten te verifiëren. Daarom is deze methode vooral geschikt voor uitkarteren , variantkeuze en ontwerp saneringsmaatregel.

Omdat de meetresultaten direct on-site beschikbaar zijn en ook informatie over de bodemopbouw wordt verkregen, kan de onderzoekstrategie worden afgestemd op de bevindingen van voorafgaande metingen.

Praktijkervaringen in Nederland

Deze techniek wordt veel toegepast voor het uitkarteren van puur product, veelal gecombineerd met op de ‘traditionele’ controlemonsters.

Deze techniek wordt vooral toegepast op zaklagen.

“Do's“

Verzamel ter verificatie op de ‘traditionele wijze’ controlemonsters (afhankelijk van onderzoeksdoel)

“Don'ts “

Obstructies in de bodem beperken de sondeerdiepte

Ook geschikt voor

Onderzoek naar bodemopbouw en civieltechnische eigenschappen van de bodem.

 

Achtergrondinformatie / Links

Bodemstandaard

externe linkNEN-EN-ISO 22476-1

Literatuur

-

Hyperlinks (internet)

externe linkMilieusondering(1)

externe linkMilieusondering(2)

externe linkSKBodem

externe linkConepenetration

externe linkEnvironmental Protection Agency