Richtlijn herstel en beheer (water)bodemkwaliteit

Bodemonderzoekstechnieken, Legenda bij Technieksheets

Algemene uitgangspunten gehanteerd bij het invullen van de technieksheets:

  • ‘80/20 – regel’: De techniek is beoordeeld op een toepassing zoals die in de praktijk gebruikelijk is in de dagelijkse praktijk. Er kunnen zich dus bijzondere, niet-standaardmatige situaties voordoen waarvoor de beoordeling niet van toepassing is.
    Voorbeeld: Een sondeerauto uitgerust met geleidbaarheidssondering zou kunnen worden ingezet voor het monitoren van de geleidbaarheid van het grondwater. Dan moet wel deze auto jarenlang op de zelfde plaats blijven staan. Technisch gezien is dit mogelijk. Deze toepassing van de techniek is echter niet gebruikelijk en valt buiten de gehanteerde ‘80/20 – regel’.
  • ‘Productnamen’: Vaak zijn er meerdere leveranciers van een techniek. De Richtlijn wil hierin geen onderscheid of aanbeveling geven. De scheiding tussen techniek en leveranciers is niet altijd aan te houden. Er zijn technieken waarvan de naam is verbonden aan een naam waarop een bedrijf het patent heeft. In dergelijke gevallen maakt de Richtlijn gebruik van deze specifieke technieknaam.
  • Gebruikte kleuren:
    • Rood = het desbetreffende antwoord is niet van toepassing
    • Oranje = het desbetreffende antwoord is alleen in bepaalde gevallen van toepassing
    • Groen = het desbetreffende antwoord is van toepassing

Legenda Technieksheets

datum laatste aanpassing van de technieksheet

 

Samenvattende omschrijving techniek

Een onafhankelijke techniekexpert geeft in eenvoudige, niet-technische bewoordingen een samenvattende beschrijving van de techniek in brede zin. Zo wordt inzicht gegeven in de techniek zelf en praktijktoepassingen. Voor zover er oordelen worden gegeven zijn die gebaseerd op ervaring vanuit de dagelijkse praktijk.

 

Algemene informatie
Deze informatie is grotendeels afkomstig van de techniekaanbieder en heeft met name betrekking op de specificaties van de techniek. De gegevens zijn niet altijd te claimen.

Naam

Generieke naam van de techniek in de Technieksheet. Waar niet anders mogelijk is wordt de merknaam – eventueel als variant - aangegeven.

Meeteenheid en parameter

De te meten parameter en eenheid die wordt gebruikt om deze in uit te drukken

Bodemfase

De bodemfase(n) waarvoor de techniek kan worden ingezet

Aard techniek

Heeft de techniek betrekking op de fysische, chemische of biologische eigenschappen van de bodem

Plaats van toepassing

Kan de techniek in situ of ex situ (op de locatie zelf of elders) worden ingezet

Detectiewijze

De wijze waarop de detectie plaatsvindt

Toepasbaar in afzonderlijke lagen

Is de meting zodanig uit te voeren dat bruikbare informatie over afzonderlijke lagen is te verkrijgen? Dat wil niet zeggen al alleen maar informatie van een afzonderlijke laag is te verkrijgen. Voorbeeld: een guts geeft over een verticale lijn een bodemmateriaal. Als de afzonderlijke laag dunner is dan de lengte van de steek van de guts dan is de afzonderlijke laag te bemonsteren.

Zo ja wat is de minimale laagdikte waarop de techniek kan worden toegepast?

Bodemtypen waarvoor techniek geschikt is

Bodemtypen (waaronder ook antropogene lagen) waarvoor de techniek kan worden ingezet. hyperlink naar bodemtypen in de Richtlijn

Landbodem/waterbodem

Is de techniek voor landbodems en/of waterbodems toepasbaar

Stap in keten van dataverzamelen

Om een meting te kunnen uitvoeren zijn verschillende stappen nodig. Hier wordt aangegeven welke van deze stappen stap(pen) voor deze techniek van toepassing zijn.

Moment van beschikbaarheid resultaten

Zijn de resultaten al in het veld beschikbaar of is off-site nog een nabewerking nodig.

Ontwikkelingsfase techniek

  • demonstratiefase: Een techniek is technisch uitontwikkeld. De technische prestaties (‘externe linkKentallen A’) zijn bekend. In de demonstratiefase laat de techniekaanbieder de werking, resultaten en beperkingen van de techniek aan de gebruikers en beoordeelaars zien in de praktijk.
    Uit deze demonstratiefase moet blijken wat de resultaten zijn – in eenvoudige (objectieve) termen beschreven - die met de techniek kunnen worden behaald (‘externe linkKentallen B’). Hiermee is het bevoegd gezag in staat een goede beoordeling en afweging te maken van de resultaten van de techniek indien die in een rapportage worden voorgelegd ter beschikking.
  • verbredingsfase: In deze fase zijn de ‘externe linkKentallen B’ bekend maar is de toepassing van de techniek nog niet voor iedereen gemeengoed. Veelal is er een beperkt aantal techniekaanbieders die de techniek routinematig en met kennis van zaken kan toepassen en er is een beperkt aantal intermediairs die de techniek professioneel kunnen toepassen.
  • routinematige toepassing: In deze fase is veelal sprake van meerdere techniekaanbieders of routinematige toepassing en zijn er meerdere intermediairs die de techniek professioneel toepassen.

Wijze van inkopen

De metingen zijn in te kopen als werkzaamheden die door derden worden verricht

De metingen zijn als product (meetrapport) in te kopen

De metingen zijn zelf uit te voeren door de benodigde apparatuur aan te schaffen

Algemene omschrijving uitvoeringswijze

Algemene omschrijving hoe de techniek in de praktijk wordt uitgevoerd, welke handelingen achtereenvolgens moeten worden verricht etc.

Werkingsprincipe

Het betreft een technische detailuitwerking van de fysische, chemische of biologische werking van de techniek.

Punt / lijnmeting / volumemeting

Het (geometrisch) deel van de bodem waarop de techniek kan worden toegepast. Hierbij is uitgegaan van eenmalige inzet van de techniek. Voorbeeld: een Ekman-Birgehapper geeft informatie over één punt in de bodem. Meerdere punten bij elkaar geven informatie over een bodemvolume. Deze monstername techniek is beoordeeld al “puntmeting”. Een guts daarentegen heeft “enige lengte” en levert daarom informatie op die is beoordeeld als “lijnmeting”.

Technische specificaties

Nadere aanduiding van de technische specificaties van de meetresultaten waaronder meetbereik en detectielimieten / nauwkeurigheid

Typisch dieptebereik

Een aanduiding van het dieptebereik dat veelal wordt gehaald en de afhankelijkheid van de gevoeligheid van de meting als functie van de meetdiepte

Tijd-eigenschappen

De tijdspanne waarover de meting plaatsvindt of metingen mogelijk zijn. Neemt de meting een lange tijd in beslag en kan de meting als monitoringsinstrument worden ingezet.

Meetsnelheid

Aanduiding van de omvang van onderzoek die per tijdseenheid kan worden uitgevoerd (bijv. aantal monsters/dag, m/dag, oppervlakte/dag)

Presentatie resultaten

Beschrijving van de wijze waarop de resultaten van de toepassing van de techniek worden gerapporteerd. Waar illustratief

Kosten

Orde grootte in kosten van de meest kenmerkende onderdelen.

(De)mobilisatiekosten, voorbereidingskosten of kosten voor benodigde basismateriaal (een peilbuis die nodig is om een diver in te hangen) zijn niet apart vermeld.

Bedragen zijn in euro ex. Btw

Trends en ontwikkelingen

Omschrijving van verbeteringen of aanpassingen die voor deze techniek zijn te voorzien of in gang zijn gezet

Illustratie

Figuur, foto of schema die een typische praktijksituatie visualiseert

 

Gebruikersinformatie

Een onafhankelijke techniekexpert geeft vanuit zijn ervaring met de toepassing van de techniek in de dagelijkse onderzoekspraktijk informatie over de gangbare toepassing van deze techniek in de praktijk

Beschikbaarheid

Is op een moment dat men een onderzoek wil laten uitvoeren makkelijk over de techniek te beschikken of is hij schaars. Dit is afhankelijk van bijvoorbeeld het aantal techniekaanbieders, beschikbaarheid van personeel om te techniek toe te passen, de tijd die nodig is om de techniek toe te kunnen passen, tijd voor mobilisatie etc.

Wordt techniek vaak toegepast?

Kwalitatieve inschatting van hoe vaak de techniek voor bodemonderzoek in de dagelijkse praktijk in Nederland wordt ingezet

Onderzoeksfase waarin techniek toepasbaar is

Verkennen

Uitkarteren

Variantkeuze

Ontwerp

Realisatie

Controle

Monitoring

Nazorg

Verificatiemetingen / ijkmetingen

Zijn metingen nodig waarmee de resultaten van de inzet van de techniek worden geverifieerd of geijkt? Denk aan EM-metingen die informatie van de bodemgeleidbaarheid opleveren. Met bijvoorbeeld een sondering kan worden geverifieerd of een lage gemeten geleidbaarheid is veroorzaakt door een kleilens of een vuilpluim.

Veel gebruikte toepassing in praktijk

Typische praktische onderzoeksvragen ‘van alle dag’ waarvoor de techniek in de praktijk veel wordt ingezet. Hierbij is uitgegaan van de ‘80/20 regel’.

Geschiktheid

De mate waarin de techniek toepasbaar is voor een inhoudelijke onderzoeksvraag en gegeven aantal praktische zaken als begaanbaarheid van het terrein voor een zware meetwagen

Praktijkervaringen in Nederland

Korte beschrijving van de al dan niet succesvolle toepassing van de techniek in Nederland.

“Do's“

Tips and trics (voor zover evident van toepassing) uit de praktijk waarmee een succesvolle toepassing van de techniek kan worden bevorderd

“Don'ts “

Tips and trics (voor zover evident van toepassing) uit de praktijk waarmee een niet-succesvolle toepassing van de techniek kan worden voorkomen

Ook geschikt voor

Hier is aangegeven of de technieken – soms zelfs tegelijkertijd – zijn te gebruiken voor het verkrijgen van inzicht in niet-milieuhygiënische bodemeigenschappen. In de technieksheets zijn de bodemonderzoekstechnieken namelijk alleen beoordeeld op hun belang voor het onderzoek en de uitvoering van bodemsanering.

 

Achtergrondinformatie / Links

Normen

Verwijzing naar eventuele normen / BRL-en, protocollen etc. die van belang zijn voor de toepassing van de techniek zelf.

Literatuur

In de technieksheets worden de meest belangrijke externe verwijzingen opgenomen zodat de gebruiker daarmee zijn weg weet te vinden in de toepassing van de techniek.

Hyperlinks (internet)

Idem