Natuurlijke afbraak, uitgangspunten voor het ontwerp, beoordeling haalbaarheid 2

Om de toepasbaarheid van MNA te toetsen wordt doorgaans een gefaseerde aanpak gehanteerd. Hieronder worden de eerste twee fasen beschreven.

Fase 1: Haalbaarheidsfase of screeningsstadium

De eerste fase betreft een haalbaarheidsanalyse van MNA op basis van bekende locatiegegevens en algemene aspecten van het geval. Doel is een snelle screening van de situatie om na te gaan of MNA überhaupt in aanmerking komt als (deel)variant. Het gaat hierbij om zowel de technische als de praktische haalbaarheid:

• is de toekomstige terreinbestemming goed vastgelegd?
• zijn er geen onzekerheden naar toegankelijkheid, risico’s, etc. gedurende de totale duur van MNA?
• wat is de eigendomssituatie van buurpercelen waarop mogelijke verspreiding optreedt? − is het mogelijk monitoringsfilters op de gewenste locaties te plaatsen en is het monitoringnetwerk langdurig bereikbaar? − wat is de mate van acceptatie bij het bevoegd gezag en in de publieke opinie?

In het BOS–NA is deze haalbaarheidsscreening niet als een aparte fase opgenomen, maar in de checklist die bij elk verkeerslicht dient te worden gehanteerd.

Fase 2: Demonstratie

In de tweede fase wordt meer in detail ingegaan op het optreden van NA-processen. Naast een goede interpretatie van historische gegevens over verontreinigingsconcentraties kan hiervoor aanvullend onderzoek nodig zijn. Voor organische verontreinigingen dienen naast de verontreinigende stoffen en eventuele afbraakproducten ook andere parameters te worden geanalyseerd die informatie geven over de redoxconditie van het grondwater en de eventuele invloed van de verontreiniging daarop [B9.2]. Voor de vastlegging van zware metalen is ook de samenstelling van de bodemmatrix van belang (zie tabel).

Er zijn diverse protocollen beschikbaar voor het onderzoek voor deze fase. In het BOS-NA wordt deze fase ingevuld via het tweede verkeerslicht. Internationaal wordt de aanpak via drie bewijslijnen gehanteerd. Deze van de [EPA, 1999] afkomstige methodiek is gebaseerd op :

1. Trends in de verontreinigingsconcentraties. Een statistisch significant dalende trend in concentratie en vracht van de verontreiniging over een periode van meerdere jaren is het meest duidelijke bewijs. In theorie kan voor een zeer eenvoudig geval met een verontreiniging die duidelijk aan het verdwijnen is, worden volstaan met de eerste bewijslijn. In de praktijk wordt echter vrijwel altijd een onderbouwing via de tweede bewijslijn gevraagd en geleverd;
   
2. Bewijs voor afbraak- of vastleggingsprocessen. In de meeste gevallen is het nodig aanvullend bewijs te leveren waarmee het mechanisme van de verdwijning wordt ondersteund. Specifieke afbraakproducten zijn het sterkste bewijs voor het optreden van afbraak, maar ook aspecifieke afbraakproducten en de invloed van de afbraak van verontreiniging op de redoxtoestand van het grondwater kunnen voldoende bewijs leveren;
   
3. Aanvullend bewijs. In gevallen waarin de eerste twee bewijslijnen niet voldoende zekerheid over het optreden van NA-processen leveren is aanvullende bewijsvoering noodzakelijk. Dit kan bijvoorbeeld door in-situ experimenten, laboratoriumtesten, DNA analyses en component specifieke stabiele isotopenanalyse (CSIA).
   

Naarmate de bewijsvoering zwakker is, zullen dus meer bewijslijnen nodig zijn. In complexere gevallen wordt een conceptueel model verlangd waarin alle relevante data – geologie, hydrologie, geochemie, verontreinigingssituatie – worden verenigd tot een beeld van de huidige situatie die alle waarnemingen kan verklaren.

Na het screening- en demonstratiestadium wordt de toekomstverwachting en implementatiestadium doorlopen.