Richtlijn herstel en beheer (water)bodemkwaliteit

In situ chemische oxidatie, aandachtspunten voor de uitvoering, veiligheid

In de bodemsanering toegepaste oxidatiemiddelen zoals peroxide, permanganaat en ozon zijn relatief veilige stoffen, zo lang zij worden opgeslagen en toegepast volgens de voorschriften van de producent. Contact met ogen en huid en het inademen van oxidatiemiddelen in de vorm van stof (droog kaliumpermanganaat), of een nevel (peroxide of ozon) dient altijd te worden vermeden. Toepassingen waarbij nevel ontstaat moeten daarom zo veel mogelijk worden vermeden, bijvoorbeeld een lager gehalte peroxide gebruiken. Opslag of menging van oxidatiemiddelen met brandbare stoffen of reducerende stoffen mag niet gebeuren. Niet alleen kunnen zij heftig met elkaar reageren, zij kunnen ook brand bevorderen door het vrij komen van zuurstof.

Permanganaat en waterstofperoxide mogen niet worden gemengd omdat dan een heftige ontleding van peroxide plaats vindt (vergelijkbaar met ijzer).

Oxidatiemiddelen zijn zelf niet brandbaar, maar door het vrijkomen van zuurstof kunnen zij brand bevorderen. Peroxide in hoge concentraties kan door contact met katalysatoren (metalen) of door vuur tot versnelde zelfontleding komen, waarbij zuurstof en nog meer warmte vrij komt. Hierdoor kan een explosieve situatie ontstaan. De snelheid van ontleding wordt beheerst door het toepassen van lagere concentraties, geringere toevoer, lagere druk, lagere temperatuur of door het gebruik van remmers. Bij het behandelen van bodem die verontreinigd is met brandbare vloeistoffen zoals minerale olie is voorzichtigheid geboden. Door de ontwikkelde warmte en het strippen van de verontreiniging bij bijvoorbeeld Fenton’s reagens kan een brandbaar of explosief dampmengsel ontstaan. Het monitoren van de LEL-waarde moet dan worden opgenomen in de procesmonitoring.

Foto 1

Door een te snelle injectie van peroxide en/of oxidator is in de bodem een te heftige Fenton’s reactie op gang gekomen waardoor het grondwater zo warm is geworden dat een geiser is ontstaan. Dit is een ongewenste en uiterst onveilig situatie (foto – KBBL)

Foto 2

Persoonlijke beschermingsmiddelen bij het werken met Fenton’s reagens. (foto KBBL)

Foto 3

Persoonlijke beschermingsmiddelen bij het werken met permanganaat (foto Tauw)

Oxidatiemiddelen dienen steeds, in overleg met de brandweer, koel en droog te worden opgeslagen, ver van warmtebronnen. Ook moet opslag zodanig plaatsvinden dat ongewenste verspreiding naar de bodem bij lekkage wordt voorkomen. Ozon is een explosief gas en een oxidatiemiddel. Het wordt op de locatie gemaakt en het wordt direct toegepast. Concentraties van 2 ppm kunnen al irriterend zijn voor de ogen. Rond de ozongenerator dient daarom goed te worden geventileerd. Brandbaar materiaal mag niet in contact komen met het ozon. In de container waarin de ozongenerator is geplaatst is een ozondetector verplicht.