Onttrekken grondwater, uitvoeringsvormen, besturingssystemen

Het onttrekkings- en infiltratiesysteem kan op verschillende wijzen worden gestuurd. De besturing vormt een wezenlijk onderdeel van het systeem, omdat beide beperkingen aan elkaar opleggen. De volgende systemen worden onderscheiden:

• handgeschakelde, continu;
• handgeschakelde, intermitterend;
• automatisch, continu;
• automatisch, intermitterend.

Onder continu wordt verstaan dat er voortdurend wordt onttrokken of geïnfiltreerd via dezelfde filters. Onder intermitterend wordt verstaan dat de onttrekking of infiltratie voor een bepaalde periode wordt onderbroken. Hierbij kan voor een bepaalde periode helemaal niet worden onttrokken of onttrokken worden uit een andere serie filters. Bij een gecombineerd systeem kunnen onttrekkings- en infiltratiepunten periodiek worden verwisseld.

Principe/technische gegevens

Hieronder wordt toegelicht hoe stagnante zones worden voorkomen en de doorspoeling wordt verbeterd en hoe de verontreinigingsvracht in het opgepompte water kan worden geoptimaliseerd.

Verbeteren doorspoeling

Zodra van meer dan één onttrekkingspunt gebruik wordt gemaakt, ontstaan er binnen het te herstellen gebied stagnante zones. Door periodiek de stromingsrichting en stroomsnelheid te veranderen, wordt het gehele verontreinigde gebied doorspoeld.

Vergroten vrachten

Bij een grondwateronttrekking stroomt het grondwater sneller dan onder natuurlijke omstandigheden. In het algemeen zal er dan een niet- evenwichtssituatie ontstaan. Door de onttrekking tijdelijk uit te zetten, ontstaat weer een evenwicht tussen de concentraties in de grond en het grondwater. Bij hervatting van de onttrekking zijn daardoor de concentraties in het opgepompte water hoger dan die op het moment van uitschakelen.

Het aan- en uitschakelen van de pompen kan op verschillende wijzen worden gerealiseerd. Automatische systemen (Programmable Logic Controller = PLC) kunnen reageren op bijvoorbeeld:

• de hoeveelheid onttrokken water in een bepaalde tijd;
• de stijghoogte in één bepaalde peilbuis bijvoorbeeld nabij een zettingsgevoelig gebouw;
• de stijghoogte in twee of meerdere peilbuizen ten opzichte van elkaar (reactie op stromingsrichting);
• een bepaalde tijdspanne.

In beginsel is ook sturing op concentraties (in het onttrekkingsfilter) mogelijk, indien deze ‘on-line’ bepaald kunnen worden. Dit is vooralsnog voor slechts een beperkt aantal parameters mogelijk.

Indien gewenst kan tevens geprogrammeerd worden dat alle gegevens automatisch geregistreerd en doorgeseind worden. Bij een handgeschakeld systeem kan de signalering eventueel wel automatisch gaan, maar moeten de pompen door een operator worden bediend.

Materiaal

De systemen kunnen variëren van eenvoudige debietmeters, tijdschakelaars, pompen met thermische beveiliging tot computergestuurde systemen.

Levensduur

Over het algemeen wordt als levensduur voor de PLC-systemen 30 jaar aangehouden.

Onderhoud

Eenvoudige handgeschakelde systemen moeten minimaal 1 maal per week worden gecontroleerd. Tijdens de controle worden tevens de pompen nagelopen, de debieten genoteerd en stijghoogten gemeten.

Bij automatische systemen ligt de controlefrequentie op circa 1 maal per maand. Het onderhoud is minder frequent dan bij eenvoudige systemen, doch bij reparaties kunnen de kosten (aanzienlijk) hoger zijn.

Beveiliging

Het besturingssysteem zelf kan thermisch worden beveiligd. Voor beveiliging van de bestuurde onderdelen (flowmeter, pompen, dataloggers) kunnen diverse soorten signaleringssystemen worden toegepast, zoals afslaan van de pompen, alarmlicht en telefonisch alarm.

Prijzen

Een PLC-systeem inclusief flowmeter kost circa € 14.000. Hierbij zijn de computers en dataloggers niet gerekend.

Toepassingsgebied

Een automatisch systeem wordt toegepast bij omvangrijke, complexe systemen met zowel onttrekkings- als infiltratiefilters, veelal op verschillende dieptes en opgelegd complex stromingsregime. Eenvoudige onttrekkingssystemen worden vaak via handgeschakelde systemen gestuurd. Intermitterende systemen verdienen altijd de voorkeur boven continu onttrekken, teneinde stagnante zones te vermijden.

Flexibiliteit

Automatische besturing van een saneringssysteem is flexibeler dan handmatige besturing.