Richtlijn herstel en beheer (water)bodemkwaliteit

Reactieve schermen, uitvoeringsvormen, funnel & gate

Een reaktief scherm in de vorm van een funnel en gate systeem bestaat uit een wand (funnel) en een reaktor (gate).

Wandsysteem(funnel)

Voor uitgebreide informatie over wandconstructies wordt verwezen naar het onderdeel Isolatie. De wand of funnel kan worden gemaakt met damwand, cement-bentonietwand, diepwand of groutwand.

Damwand
De damwand moet aan de onderzijde aansluiten op een slecht doorlatende laag. De sloten moeten zijn voorzien van slotafdichting om de waterdichtheid zo veel als mogelijk te garanderen. Om te kunnen controleren of de sloten ook daadwerkelijk over de gehele lengte gesloten zijn kan gebruik worden gemaakt van slotverklikkers. Door toepassen van een slotafdichting, het geleiden van de sloten, en het controleren van de sloten met slotverklikkers kan de kwaliteit van een (stalen) damwand worden geborgd.

Cement-bentonietwanden
Dit zijn in de grond aangebrachte verticale dichte schermen (panelen) met een geringe sterkte. Cementbentonietwanden worden aangebracht als een vloeibare suspensie, die na verloop van tijd uithardt. De waterdichtheid wordt in voorkomende gevallen verbeterd door in de nog niet verharde suspensie een kunststoffolie aan te brengen.

Diepwanden
Een diepwand is een door ontgraving in de grond vervaardigde betonnen wand, vrijwel altijd van gewapend beton. De dikte varieert van 0,4 tot 1,2 m. Voor de uitvoering worden in eerste instantie geleidingsbalken op maaiveldniveau aangebracht waartussen een ondiepe sleuf wordt gegraven over de lengte van de aan te brengen diepwand. Binnen de geleidebalken wordt in secties ontgraven, bijvoorbeeld door middel van een diepwandgrijper. De sleufwand wordt tijdens het graven gesteund door een steunvloeistof, in het algemeen wordt hiervoor een bentonietslurry toegepast. Na het op diepte komen van een sectie worden voegmallen en eventueel wapening geplaatst en wordt vanonder uit beton in de sleuf gebracht, waardoor de steunvloeistof wordt verdrongen. Na het aanbrengen van een sectie is een dag verhardingstijd noodzakelijk. Pas nadat de aangrenzende panelen zijn verhard en de voegmallen zijn verwijderd, kan een tussenliggend paneel worden ontgraven.

Groutwanden
Grout is een mengsel van cement, water en fijn zand. Door middel van groutinjecties kunnen verticale wanden worden gemaakt. Palenwanden kunnen verbuisd worden gemaakt door middel van schroefboren of avegaren of door middel van een injectiesysteem (jetgrout). Kenmerk van de wanden is, dat zij bestaan uit grote aantallen kolommen welke volgens een zodanig stramien worden geplaatst, dat een waterdichte afsluiting wordt gegarandeerd doordat elke kolom een voorganger overlapt. Bij wanden van jetgrout is de overlap van de kolommen in de ondergrond minder goed gegarandeerd.

Reaktor (gate)

In de gate kan een reactief scherm geplaatst worden (feitelijk een ondergrondse waterzuivering). Er zijn o.a. toepassingen bekend van een ijzerscherm, aerobe biologische schermen en van schermen met actief kool. Indien nodig worden verschillende zuiveringssystemen achter elkaar toegepast, passend bij de verontreiniging, het debiet en het type grondwater. Vanwege de lange duur dat de zuivering werkzaam moet zijn, wordt gekozen voor een robuust ontwerp met bij voorkeur lage beheerkosten. Voor specifieke zuiveringstechnieken die mogelijk bij een bepaalde verontreiniging in een gate kunnen worden toegepast wordt verwezen naar het onderdeel waterzuivering en naar de beschrijving van de reactieve schermen, bioscherm, chemisch scherm en adsorptiescherm.