Richtlijn herstel en beheer (water)bodemkwaliteit

Isolatie, verticale afdichting, uitgangspunten voor het ontwerp, technieken gebaseerd op grondvervanging (combinatiewanden)

Combinatiewanden
Combinatiewanden zijn cement-bentonietwanden of bentoniet-slurry (‘slurry trench’) wanden waaraan een extra element is toegevoegd om aan strengere of aanvullende eisen te kunnen voldoen. Voorbeelden zijn:

  • Toevoeging van een stalen damwand voor een sterkere en stijvere constructie.
    Als in de vers aangebrachte cement-bentoniet of bentoniet-slurry een stalen damwand wordt geplaatst, wordt een constructie verkregen die hogere gronddrukken kan verwerken zonder dat dit nadelige gevolgen heeft voor de stabiliteit en de doorlatendheid. Dit kan van belang zijn als de wand een grondkerende functie heeft, of gronddrukken moet weerstaan. Een dergelijke wand die op de markt is onder de naam ‘panosol’-wand, is lokaal bij de isolatie van het Griftpark toegepast.
  • Toevoeging van een kunststoffolie of glaspanelen voor een wand met een lagere doorlatendheid.
    Om de doorlatendheid van een in de bodem gevormde wand verder te verlagen kan in de nog verse bentoniet-slurry een kunststoffolie worden aangebracht. De foliebanen sluiten met slotafdichtingen op elkaar aan. Door de grotere zekerheid die met het ingebrachte folie wordt verkregen, kan van een dunnere wand worden uitgegaan. Een folie kan worden aangebracht in een cement-bentoniet diepwand (tot 50 m diep, typische dikte 0,4 - 0,6 m; (voor een voorbeeld zoek ook op technische gegevens diepwanden)) of in een bentoniet-slurry wand (tot 20 m diep, typische dikte 0,15 m; (voor meer informatie zoek ook op combinatiewand)). In het eerste geval kan men uitgaan van grondvervanging; in het laatste geval van grondverdringing met de ‘vibrating beam’ techniek (voor meer informatie zoek ook op verticale afdichting, overige technieken). De verticale wand van de Diemerzeedijk is met een combinatiewand uitgevoerd.

Plaatsing van een folie in een gegraven bentoniet-wand is alleen goed mogelijk in een continue wand. De tijdelijke stalen profielen die hierbij worden toegepast om het uiteinde van het al ingehangen folie te hanteren, moeten voordat de slurry is verhard weer worden verwijderd. In het twee-fasensysteem waarin de wandelementen discontinu om en om worden gemaakt is dit niet te realiseren, daar de primaire elementen al verhard zijn voordat de secundaire panelen worden gegraven. Een voorbeeld van toepassing is bij het Aquaduct in Grouw.

Met bentoniet-folie combinatiewanden gevormd door grondverdringing met de ‘vibrating beam’ techniek is in ons land meer ervaring. Dit type wand is onder andere toegepast in de projecten Maassluis- Steendijkspolder, Dordrecht-Markettenweg en Hengelo-Heideweg (zie literatuurverwijzing 9 en10).

Ook met het installeren van glaspanelen in diepwanden wordt geëxperimenteerd (zie literatuurverwijzing 11).