Richtlijn herstel en beheer (water)bodemkwaliteit

Isolatie, geohydrologisch, trends en ontwikkelingen

Trends
Rekenmodellen en methodieken waarmee het isolatiesysteem ontworpen kan worden, zijn nog volop in ontwikkeling. Bij het ontwerp van geohydrologische beheerssystemen wordt in toenemende mate gebruik gemaakt van geavanceerde computermodellen waarmee de grondwaterstroming en dichtheidsstroming kan worden nagebootst. Belangrijke aspecten die in dit ontwerp aan de orde komen zijn optimalisatie, risico-analyse, betrouwbaarheid en beheersbaarheid, en (geo-) statistiek. De ontwikkeling van deze modellen is nog volop gaande.

Binnen de techniek geohydrologische isolatie met verticale bronnen wordt steeds meer gekeken naar de mogelijkheden om door middel van het creëren van overdrukken het verspreidingsrisico op te heffen. Het idee hierachter is dat niet de grondwaterstand/stijghoogte in het te beheersen watervoerend pakket wordt verlaagd, maar dat in de omgeving of in een dieper watervoerend pakket water wordt geinfiltreerd, waardoor de stijghoogte hier wordt verhoogd en een naar het te beheersen gebied gerichte grondwaterstroming ontstaat. Dit is met name een interessante optie in situaties waar de stijghoogte in het te beheersen gebied niet mag worden verlaagd in verband met negatieve effecten of niet goed kan worden verlaagd als gevolg van de mindere doorlatenheid van het watervoerend pakket ter plaatse. Voor het te infiltreren water wordt bij voorkeur gebruik gemaakt van water uit hetzelfde pakket om veranderingen in de bodemchemie en verstoppingsproblemen zoveel mogelijk te voorkomen. Ook kan worden gedacht aan de infiltratie van oppervlaktewater.

De neveneffecten van grondwateronttrekking dwingen ontwerpers in toenemende mate kritisch om te gaan met het fenomeen grondwaterverbruik. Naast optredende funderingsschade en zettingen in bebouwd gebied gaan de verdrogingsproblematiek, vergunningseisen en zuiveringskosten in de toekomst een belangrijke rol spelen in de ontwerpfase. Op in gebruik zijnde bedrijfsterreinen kan het huidige en toekomstige gebruik hier nog aan worden toegevoegd. Het ontwerpen van geohydrologische isolatie wordt steeds meer maatwerk. Combinaties met civieltechnische isolatie voor reductie van debieten of ongewenste effecten liggen voor de hand.

De gedachte van de koppeling van een geohydrologische isolatie met een extensieve (langzame) in situ bodemreiniging doet steeds meer opgang. Er zal dan echter een afweging moeten worden gemaakt tussen minimalisatie van de hoeveelheden te onttrekken grondwater bij de geohydrologische isolatie tegenover maximalisering van de hoeveelheid hiermee te verwijderen verontreinigende stoffen. Een interessante mogelijkheid van een extensieve reiniging die berust op de beïnvloeding van de grondwaterstroming lijkt bijvoorbeeld wel het concept van "funnel en gate" te zijn. Hierbij wordt de stroming van verontreinigd grondwater (bijvoorbeeld met behulp van damwanden) naar een geconditioneerd gebied geleid waar biologische activiteit wordt gestimuleerd en organische verontreinigende stoffen worden afgebroken.

De toepassing van horizontale drains, aangebracht door middel van horizontaal gestuurde boringen, neemt toe. Door deze andere installatietechniek verruimt het toepassingsgebied van horizontale drains zich.

Horizontale drains worden ook steeds meer toegepast als lekdetectie van bodembeschermende maatregelen of bovenafdichtingen.

Een alternatieve toepassing van geohydrologische isolatie is het verlagen van de grondwaterstand om de uitspoeling van sulfaat en nitraat te beperken.

Ontwikkelingen op technisch gebied beperken zich momenteel grotendeels tot materialen die resistent zijn tegen de in het grondwater voorkomende verontreinigende stoffen. Een aanvullende techniek waarnaar onderzoek wordt gedaan is elektro-osmotische beïnvloeding van de grondwaterstroming.