Richtlijn herstel en beheer (water)bodemkwaliteit

Baggeren en transporteren, technieken en uitvoeringsvormen baggeren

In de markt zijn diverse technieken beschikbaar die voor het baggeren van verontreinigde waterbodem kunnen worden ingezet. Hierbij kan onderscheid worden gemaakt in werktuigen die mechanisch baggeren en werktuigen die hydraulisch baggeren. Onder deze begrippen wordt het volgende verstaan:

Mechanisch baggeren

Bij mechanisch baggeren (hydraulisch, draadkraan, emmerbaggermolen) wordt gebruik gemaakt van de mechanische actie van een baggeremmer of graafbak voor het ontgraven van de grond waarbij nagenoeg geen water wordt toegevoegd zodat de in situ- dichtheid zoveel mogelijk in stand blijft. Het ontgraven materiaal wordt in een beunbak, beunschip of gesloten vrachtwagen geladen, waarna het naar de plaats van verwerking of bestemming wordt getransporteerd. Indien het materiaal wordt gestort, dan komt het benodigde depotvolume, behoudens een geringe uitlevering en de berging van ingesloten water, min of meer overeen met het te ontgraven in situ volume.

Hydraulisch baggeren

Bij hydraulisch baggeren (snijkopzuiger, sleephopperzuiger) wordt de grond met de baggerkop weliswaar mechanisch gesneden, maar ontstaat als gevolg van de werking van de baggerkop een grond-watermengsel dat met een pomp wordt opgezogen en via een persleiding wordt getransporteerd naar een depot of in een langszij liggende bak. Als gevolg van het baggerproces wordt de structuur van de grond vernietigd en treedt uitlevering op. De mate van uitlevering is afhankelijk van de grondsoort en de structuur van de grond. In het geval van storten is het benodigde depotvolume afhankelijk van de mate van uitlevering en van het sedimentatiegedrag van de gronddeeltjes. Het op milieuvriendelijke wijze baggeren van verontreinigde grond is erop gericht om zo min mogelijk proceswater bij te mengen.

Naast de technieken die gericht zijn op het verwijderen van de specie zijn er ook technieken die gericht zijn op het isoleren/afdekken en of vastleggen van verontreinigde specie of het in-situ reinigen van de specie.

Isolatie

Het aanbrengen van een afdekkende laag met schoon sediment kan op sommige locaties een aanvaardbare aanpak zijn van de aangetroffen verontreiniging. Het afdekmateriaal kan hirbij bestaan uit zand. klei of schoner slib dat voorzichtig en veelal laagsgewijs op de verontreinige baggerspecie wordt aangebracht. Bij een saneringproject in de Bergsche plassen in Rotterdam is een afdeklaag van zand aangebracht met behulp van een zogenaamd sproeiponton. Bij het betreffende project is vanaf het wateroppervlak gewerkt. Bij diepte wateren kan ook op diepte met een sproeikop worden gewerkt.

Vastleggen/immobilisatie

Door middel van injectie met een bindmiddel kan verontreinigd sediment in-situ worden behandeld waardoor de verontreiniging wordt vastgelegd en verdere verspreiding wordt geminimaliseerd. Enerzijds kunnen verontreinigingen hierbij chemisch/fysisch worden gebonden aan het sediment en anderzijds kan het sediment zelf worden vastgelegd. Dergelijke methodes vinden hun oorsprong in de civiele techniek en worden tot nu vooral ingezet voor grondverbetering.

In-situ reiniging

Naast of isolatie kan ook in-situreiniging worden toegepast om een verontreiniging in de waterbodem aan te pakken. De keuze voor een dergelijke aanpak zal voorala gericht zijn op verontreinigingen die dieper in de ondergrond zijn doorgedrongen. In theorie zijn er diverse technieken beschikbaar die ook bij 'landbodem'saneringen worden ingezet.