Baggeren en transporteren, toepassingsgebied, baggerketen - mechanisch

Overeenkomstig de wijze van baggeren, mechanisch dan wel hydraulisch, kunnen afhankelijk van het type oppervlaktewater ketens van activiteiten (baggerketens) worden opgesteld van de verschillende technieken en principes waarmee de verwijdering van de baggerspecie uit de (verontreinigde) waterbodem kan worden gerealiseerd.

Bij het verwijderen van (verontreinigde) waterbodem wordt onderscheid gemaakt tussen ontgraven, transporteren, verwerken en deponeren. Er wordt soms gebruik gemaakt van een combinatie van diverse werktuigen. Een overzicht van mogelijke baggerketens voor mechanisch baggeren, ingedeeld naar baggerlocatie, is in dit onderdeel weergegeven. Een overzicht van voor hydraulisch baggeren is weergegeven in onderdeel Baggerketen - hydraulisch. Het ontgraven en transporteren is daarmee in de context gezet van het totaal van activiteiten die betrekking hebben op het saneren van een verontreinigde waterbodem. De baggerlocaties betreffen kleine en grote binnenwateren. Binnenwateren zijn alle wateren binnen de kustlijn, zijnde de laagwaterlijn, inclusief de zeearmen en de Waddenzee.

Mechanisch baggeren in kleine binnenwateren

De transportketen voor het baggeren in kleine binnenwateren met mechanische werktuigen is weergegeven in onderstaande figuur. Kenmerkend voor deze wijze van ontgraven zijn:

• de kleine hoeveelheden;
• de geringe waterdiepten;
• het niet gewenst of niet mogelijk zijn van hydraulisch transport;
• een locatie die voor de in te zetten werktuigen veelal alleen toegankelijk is over de weg.

Bij mechanisch baggeren op kleine binnenwateren valt te denken aan een hydraulische kraan of grijperkraan werkend vanaf de kant. Indien de breedte van de watergang dit vereist kan een dergelijke kraan ook vanaf een ponton opereren. Tenslotte zijn er mobiele kranen beschikbaar die uitgerust met grote luchtbanden zelf door de watergang kunnen rijden en zo de bagger kunnen ontgraven.

Indien de kwaliteit van de specie het toelaat en er ook fysieke ruimte is kan specie op de kant worden gezet. De regelgeving hierover is vastgelegd in het besluit 'Vrijstelling stortverbod buiten inrichtingen' [lit. 16]. In de 'Circulaire onderhoudsspecie' [lit.17] wordt er vervolgens voor gepleit om de regels zoals gesteld in het besluit met betrekken tot het verspreiden op de kant te versoepelen.

Per 1-1-2007 zal overigens het besluit bodemkwaliteit in werking treden waarin nieuwe regels over het toepassen van bagger zijn opgenomen.

Indien de baggerspecie dient te worden afgevoerd dan kan bij werken vanaf de kant de baggerspecie eventueel direct in een gesloten vrachtwagen worden geladen of in een kleine bak (met beunpomp) waarmee de baggerspecie wordt afgevoerd. Bij transport met een bak wordt de specie òf met een kraan gelost òf met een pomp en via een persleiding naar een depot afgevoerd. In baggerlocaties die alleen over de weg bereikbaar zijn, kunnen alleen demontabele over de weg te transporteren werktuigen worden ingezet.

Mechanisch baggeren in grote binnenwateren

De bagger- en transportketen bij mechanisch baggeren in grote binnenwateren is weergeven in onderstaande fuguur. Mechanisch baggeren in grote binnenwateren vindt in het algemeen plaats indien er sprake is van:

• relatief geringe hoeveelheden;
• grote waterdiepten;
• geringe oppervlakte;
• een locatie waar hydraulisch transport niet gewenst is of niet mogelijk is.

Ook hier geldt dat specie onder voorwaarden op de kant kan worden gezet. Door ruitmegebrek is dit bij grotere binnenwateren veelal niet mogelijk en wordt de specie alsnog afgevoerd. Het transport zal in het algemeen plaatsvinden met bakken die de baggerspecie afvoeren naar een depot. Dit kan een onderwaterdepot zijn (zoals de Amerikahaven te Amsterdam) waarin de baggerspecie direct wordt gestort. In het geval van een landdepot wordt de baggerspecie met een bakkenzuiger of beunpomp gelost.