Behandelen en bestemmen van baggerspecie, Oorzaak-gevolg-keten milieueffecten verwerking

Een goede manier om inzichtelijk te maken ‘waarover we praten’ bij de bepaling van milieu-effecten van verwerking van baggerspecie is aan de hand van de zogenaamde ‘oorzaak-gevolg’keten. Er bestaan zeer vele milieueffecten (variërend van bijvoorbeeld het gebruik van energie tot aan sterfte van vissen), die zich op verschillende niveaus van de ‘oorzaak-gevolg’keten liggen. De oorzaak-gevolgketen (onderstaande figuur) is een keten van achtereenvolgende oorzaken en gevolgen. De keten start met menselijke behoeften, waarna een kettingreeks van oorzaken en gevolgen ontstaat. De Behoefte leidt tot Activiteiten, die leiden tot Milieugebruik (bijv. emissies naar lucht). Dit Milieugebruik leidt weer tot een verandering in de Milieukwaliteit (bijv. aanwezigheid van stoffen in het milieu), met uiteindelijk Gevolgen voor mens en ecosysteem (bijv. gezondheidsproblemen).

De Activiteiten kunnen in het verleden hebben plaatsgevonden, terwijl de Gevolgen pas in de toekomst zichtbaar zullen worden. Wel kunnen op de tussenliggende niveaus (Milieugebruik of Milieukwaliteit) signalen worden waargenomen die inzicht geven in de mogelijke Gevolgen. Dit is ook mogelijk bij de waterbodemproblematiek. De veranderde Milieukwaliteit (van de waterbodem of het oppervlaktewater) kan reden zijn tot sanering omdat de Gevolgen op de korte en lange termijn, in termen van risico’s voor mens en ecosysteem, niet wenselijk zijn.
Onder de verschillende schakels in de oorzaak-gevolgketen vallen verschillende soorten milieuaspecten. Spraakverwarring kan ontstaan doordat men aspecten op verschillende niveaus met elkaar wil vergelijken. Bijvoorbeeld als voor de éne verwerkingsketen de gevolgen voor het ecosysteem (overleving van dier- of plantensoorten) en voor de andere keten de emissies en het energieverbruik zijn gekwantificeerd. Het is van belang dat de beoordeling plaatsvindt op milieuaspecten van het zelfde niveau in de oorzaak-gevolg keten.