Behandelen en bestemmen van baggerspecie, Vuistregels ter bepaling toepasbaarheid verwerkingstechnieken

Hieronder wordt een aantal vuistregels gegeven voor het bepalen van de toepasbaarheid van verwerkingstechnieken voor baggerspecie

Reiniging
In de praktijk wordt een besluit over de verwerking van baggerspecie over het algemeen genomen op basis van resultaten van een bodemonderzoek (in situ).
Het waterbodemonderzoek (NO/SO) is echter niet specifiek gericht op het vaststellen van de kwaliteit van de vrijkomende partijen baggerspecie, maar meer op het vaststellen van de aard en omvang van de verontreiniging en het afwegen van verschillende saneringsvarianten. Ditzelfde geldt in nog sterkere mate als het onderzoek nog globaler van aard is dan bij een NO/SO, zoals voor een indicatief of verkennend waterbodemonderzoek. Op basis van gegevens uit de praktijk blijkt dat de kwaliteit van partijen grond die vrijkomen bij landbodemsaneringen in 10 tot 30% van de gevallen dermate afwijkt van de verwachtingen op basis van het bodemonderzoek, dat op basis van deze afwijking gekozen moet worden voor een andere (eind)bestemming. Deze afwijkingen brengen een aantal risico’s met zich mee (financieel, milieuhygiënisch en beleidsmatig). Met name als voor nuttige toepassing geschikt materiaal ten onrechte wordt aangeboden voor verwerking is dit zeer ondoelmatig (door het grote verschil in verwerkingskosten tussen hergebruik en reinigen). Uiteraard is de omvang van deze risico’s gekoppeld aan de grootte van de partijen.
Met een beperkte (keurings)inspanning kunnen deze risico’s echter worden verminderd. De financiële consequenties hiervan zijn gering.
In een aantal met name grotere projecten wordt de vrijkomende verontreinigde baggerspecie op de locatie of bij de vermoedelijke eindbestemming gekeurd. Daarvoor worden soms keuringsmethoden gehanteerd, waarvan vaak de representativiteit en uniformiteit onbekend zijn, en daarmee de betrouwbaarheid van de kwalificatie op basis van deze keuringen. Door het hanteren van deze (niet uniforme en niet gevalideerde) protocollen kunnen, weliswaar in iets mindere mate, vergelijkbare risico’s als bovengenoemd optreden.

Voor de toepassing van grond en baggeris door middel van een beoordelingsrichtlijn BRL-9335 ‘Grond’ [17] voorzien in een landelijke uniforme en gevalideerde werkwijze voor de bepaling van de kwaliteit van grond en bagger die vrijkomt bij grondverzet, baggerwerken en be- en verwerkingsinstallaties van grond en baggerspecie. Deze BRL is in het kader van het voormalige Bouwstoffenbesluit (inmiddels Besluit bodemkwaliteit) ontwikkeld door een aantal grondbanken en het toenmalige SCG. In deze BRL zijn naast producteisen (milieuhygiënisch en civieltechnisch) tevens eisen opgenomen die betrekking hebben op de volgende aspecten van (gereinigde) partijen grond en bagger:

• de acceptatie (incl. administratie);
• de beheersing op een (tijdelijke) opslagplaats;
• het samenvoegen en opsplisten van partijen;
• het transport;
• de melding van (definitieve) bestemming van de partijen.

Voor meer informatie over de erkenningen voor de BRL 9335 is de website van Rijkswaterstaat Leefomgeving/Bodem+ te raadplegen. Voor meer informatie over kwaliteitsborging en beoordelingsrichtlijnen in het bodembeheer zie Beleidsblad Uitvoeringskwaliteit bodembeheer (Kwalibo).

Immobilisatie
Ten behoeve van de certificering van zowel het immobilisatieproces als het product ‘immobilisaat’ is de stand van zaken (medio 1998) als volgt. In opdracht van VROM is het ‘Basisdocument voor de beoordeling van immobilisaten’ opgesteld om tot certificering te komen. Dit document zal nog door de ‘Raad van Certificatie’ moeten worden goedgekeurd (met andere woorden: de certificeerder is zelf nog niet gecertificeerd). Vooralsnog wordt door een aantal producenten het eigen kwaliteitssysteem gebruikt dat gebaseerd is op voornoemd document.

Uitloging
Uitloogproeven (kolomproeven) kunnen van belang zijn om vóór verwerking de toepasbaarheid van een verwerkingstechniek te bepalen.

Toepassingsmogelijkheden producten
Indien de toepasbaarheid van een techniek is vastgesteld op basis van de in het voorgaande gegeven criteria (milieuhygiënisch resultaat en toepassingsvoorwaarden) dan zal het feitelijke inzet van de techniek nog van veel factoren, die met name voor de initiatiefnemer van de sanering van belang zijn, afhangen. Onder andere zijn dat de kosten van de totale verwerking, en die worden ook weer beïnvloed door de marktwaarde van de producten. Zoek ook op toepassing van producten uit baggerspecie.