Richtlijn herstel en beheer (water)bodemkwaliteit

Bestemmen van baggerspecie en producten, Soorten producten uit baggerspecie

Onder producten uit baggerspecie worden die materialen verstaan die na bewerking van de specie vrijkomen of gemaakt worden. De volgende producten uit baggerspecie kunnen worden onderscheiden:

  1. grond (ongescheiden specie);
  2. zand (zandrijke specie of zandfracties);
  3. klei (slibrijke specie of fijne fracties);
  4. kunstbasalt (vormgegeven product);
  5. kunstgranulaat (vormgegeven product);
  6. licht gebonden stabilisaat (vormgegeven product); [Link naar document Producten uit baggerspecie: licht gebonden stabilisaat]
  7. cement immobilisaat (vormgegeven product); [Link naar producten uit baggerspecie: cement immobilisaat]
  8. baksteen (vormgegeven product); [Link naar document producten uit baggerspecie: baksteen

Deze indeling is gebaseerd op de technische eigenschappen en toepassingsmogelijkheden van de materialen. Zoek voor meer informatie over de afzonderlijke producten op de naam van het betreffende product i.c.m. 'baggerspecie' (=zoekadvies).

Baggerspecie kan bestaan uit deeltjes van verschillende korrelgroottes: fracties:

  • lutum (deeltjes < 2 µm);
  • silt (ofwel: de fijne fractie: deeltjes tussen 2 en 63 µm);
  • zand (ofwel: de grove fractie: deeltjes > 63 µm).

De verdeling over deze fracties verschilt per type baggerspecie, waardoor een indeling gemaakt is in:

  • slibrijke specie (< 40% zand aanwezig);
  • matig zandige specie (40 – 60% zand aanwezig);
  • zandrijke specie (> 60% zand aanwezig

Kleiachtige producten kunnen daarom ontstaan uit behandeling van slibrijke specie, dan wel van de fijne fracties van de overige typen specie, na zandafscheiding. Grondachtige producten zullen ontstaan bij behandeling van ongescheiden species, terwijl zandachtige producten ontstaan uit behandeling van zandrijke species of uit zandscheidingstechnieken.

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de relatie tussen verwerkingstechnieken en de mogelijke producten. Een product dat hier niet verder wordt behandeld, is veen. Veen is een grondsoort die hoofdzakelijk bestaat uit organische bestanddelen, voornamelijk vergane plantenresten. In Nederland hebben zich de afgelopen 10.000 jaar grote en dikke veenpakketten gevormd. Door erosie van, met name, de rivieren zijn delen van deze veenpakketten verplaatst en hebben zich vermengd met lutum, silt en zand. Dit mengsel wordt als baggerspecie opgebaggerd. Voor de meeste toepassingen is veen ongeschikt, omdat het bij belasting sterk vervormt, een relatief lage sterkte en schuifweerstand bezit, op den duur sterk inklinkt en zelfs oxideert. De voorgenoemde eigenschappen zijn uiteraard (gedeeltelijk) afhankelijk van het soort veen.

Relatie tussen bewerkingstechniek en toepassingsmogelijkheid

Bewerkingstechniek

Soort specie

Product

Nabehandeling

Eindproduct

Eindbestemming

Gebiedsgericht toepassen (onbewerkt)

slibrijk (k 0, 1 en 2)

m. zandig (k 0, 1 en 2)

zandrijk (k 0, 1 en 2)

grond

 

 

nuttige toepassing

Rijpen

slibrijk (intake crit.)

(m. zandig)

(intake crit.)

 

klei (grond)

 

 

nuttige toepassing

Landfarming

 

m. zandig (PAK/olie)

zandrijk (PAK/olie)

zand/grond

 

 

nuttige toepassing

Bioreactoren

slibrijk (PAK/olie)

m. zandig (PAK/olie)

zandrijk (PAK/olie)

klei, zand, grond

 

 

nuttige toepassing

Thermische reiniging

slibrijk (omive)

m. zandig (omive)

zandrijk (omive)

klei, zand, grond

 

 

nuttige toepassing

Zandscheiding (hydrocycloon/sedimentatie)

 

m. zandig

zandrijk

zand

(polishen)

nuttige toepassing

 

fijne fractie

 

 

storten

 

PAK/olie

Bioreactor

klei/grond

nuttige toepassing

 

omive

Thermische reiniging

klei/grond

nuttige toepassing

 

omive

Solventextractie

klei/grond

nuttige toepassing

 

omive

Natte oxidatie

klei/grond

nuttige toepassing

 

omive en zware metalen

Smelten

kunstbasalt

nuttige toepassing

 

omive en zware metalen

Sinteren

kunstgranulaat

nuttige toepassing

In alle gevallen geldt dat de mate van verontreiniging en de soort verontreinigende componenten relevant zijn in relatie tot de bewerkingsmogelijkheden en de eindbestemming. Deze eigenschappen worden zodoende in de tabel niet meer genoemd. Wat betreft de relatie tussen de bewerkingstechniek en de aard van de verontreiniging, wordt verwezen naar de betreffende onderdelen. Verder zijn voorbeelden van de toepassing van producten uit baggerspecie tevens te vinden in het boekje “bouwen met baggerspecie: dagelijkse praktijk!” dat in 2004 is uitgegeven door het ministerie van V&W.
externe linkhttp://www.verkeerenwaterstaat.nl/kennisplein/uploaded/DWW/2005-01/256258/bouwen%20met%20baggerspecie_dagelijkse%20praktijk_scherm.pdf