Richtlijn herstel en beheer (water)bodemkwaliteit

Keuze saneringstechnieken landbodems - overzicht saneringsvarianten

Karakteristiek voor de bodemverontreinigingen in Nederland zijn de verontreinigingstypen minerale olie en aromaten, gechloreerde koolwaterstoffen (CKW’s), PAK en zware metalen. Deze verontreinigende stoffen komen het meeste voor. Verder staan ze model voor de problematiek van drijf- en zaklaagvormers en voor mobiele en niet-mobiele verontreinigingen.

Bij de beeldvorming van een locatie heeft de expert (adviseur of beoordelaar) een conceptueel model van de locatie voor ogen, dat meestal gebaseerd is op concrete cases. Een aromaten- en minerale- olieverontreiniging komt veel voor, maar roept meer associaties op wanneer het een benzinestation wordt genoemd.

Vanuit de methodiek van beeldherkenning zijn karakteristieke situaties vastgesteld. Een karakteristieke situatie is het beeld dat staat voor locaties met een vergelijkbare verontreiniging. Onderscheid is gemaakt tussen enkelvoudige situaties en complexe situaties. Klik in de onderstaande tabel op beschrijving voor een uitgebreide beschrijving van de karakteristieke situaties en op saneringsvarianten om een overzicht van de mogelijke saneringsvarianten te krijgen.

Enkelvoudige situaties

Bij karakteristieke enkelvoudige situaties is slechts één type bodemverontreiniging aanwezig. Onderscheid is gemaakt in de drie meest voorkomende typen verontreinigingen:

  • minerale olie en aromaten;
  • gechloreerde oplosmiddelen;
  • PAK en zware metalen.

Binnen de karakteristieke enkelvoudige situaties kan aard en omvang in grote mate verschillen. Zo is bij een oliedepot de omvang veelal veel groter dan bij een benzinestation terwijl bij een huisbrandolietank de omvang van de verontreiniging kleiner is en het product minder vluchtig en mobiel.

Beeld

Verontreinigingtype

Locaties met vergelijkbare verontreiniging

BENZINESTATION

Beschrijving

Saneringsvarianten

Minerale olie en aromaten; model voor mobiele verontreinigingen die (vooral) aëroob afbreekbaar zijn en een drijflaag kunnen vormen

  • oliedepot
  • oliehandel
  • industrielocaties
  • huisbrandolietanks
  • transportondernemingen
  • loonbedrijven
  • drukkerijen

CHEMISCHE WASSERIJ

Beschrijving

Saneringsvarianten

Gechloreerde oplosmiddelen; model voor mobiele verontreinigingen die (vooral) anaëroob afbreekbaar zijn en een zaklaag kunnen vormen

  • metaalbewerkende industrie (1)
  • drukkerijen (2)
  • industrielocaties (1)

(VOORMALIGE) KLEINE INDUSTRIE MET DIFFUSE VERONTREINIGING

Beschrijving

Saneringsvarianten

PAK en zware metalen; model voor immobiele verontreinigingen

  • deklagen in stedelijk gebied
  • slootdempingen
  • toemaakdekken
  • terreinophogingen
  1. Bij industrielocaties en metaalbewerkende bedrijven kan een individuele vlek aanwezig zijn. Wanneer er een combinatie van verontreinigende stoffen wordt aangetroffen, of de locatie in samenhang met omliggende locaties moet worden aangepakt, moet worden gekozen voor een complexe situatie.
  2. Bij een drukkerij kunnen zowel aromaten als chloorhoudende oplosmiddelen worden aangetroffen. Wanneer beide worden aangetroffen moet een combinatie van varianten voor de individuele gevallen gemaakt worden.

Complexe situaties

Naast de enkelvoudige situaties is een aantal karakteristieke complexe situaties vastgesteld. Bij deze situaties wordt een combinatie van verontreinigende stoffen aangetroffen. Daarnaast zijn deze locaties behalve door de situatie vaak ook door omvang en organisatorische aspecten complex.

Beeld

Verontreinigingtype

Kenmerken

STORTPLAATSEN

Beschrijving

Saneringsvarianten

cocktail van zwarte metalen, PAK, gechloreerde koolwaterstoffen

  • voormalige stortplaats
  • voornamelijk huisvuil en beperkt onbekend afval

 

METAALBEWERKENDE INDUSTRIE

Beschrijving

Saneringsvarianten

zware metalen en chloorhoudende koolwaterstoffen (PER, TRI, TCA), cyanide

  • combinatie van mobiele en niet- mobiele verontreiniging

GROTE INDUSTRIELOCATIES

Beschrijving

Saneringsvarianten

scala organische verontreinigingen (minerale olie en diverse aromatische en gechloreerde koolwaterstoffen)

  • de locatie is in één eigendom en nog in bedrijf
  • de sanering is afgestemd op een locatiebeheerplan

RANDEN VAN HET BINNENSTEDELIJK GEBIED (OUDE SCHIL ) EN VOORMALIGE BEDRIJFSTERREINEN

Beschrijving

Saneringsvarianten

PAK, zware metalen, aromaten, per en tri, cyanide (gasfabriekterreinen)

  • de binnenstad en de ring rondom historische binnenstad
  • vroeger en/of nu veel bedrijfsactiviteiten, waarop in jaren tien tot vijftig soms woningen of nieuwe bedrijven zijn gebouwd
  • vaak stadsvernieuwingsgebieden
  • meestal meerdere (probleem)eigenaren en meerdere bronnen
  • vaak omvangrijke grondwaterverontreinigingen