Afwegingsmethoden saneringsvarianten - CO2-rekenmodel

Beschrijving van de modellen
Het afwegen van saneringsvarianten op het onderdeel milieubelasting of duurzaamheid kan plaatsvinden door kwantificering van de CO2-emissie van de saneringsstrategie (Carbon footprint).

Er zijn meerdere modellen bekend op de Nederlandse markt (zie de links onder aan de pagina) die werken op basis van vergelijkbare uitgangspunten. In dit onderdeel van de Richtijn wordt de werking van de modellen beschreven.

De gedetailleerde CO2-rekenmodellen zijn in 2008 en 2009 ontwikkeld. De modellen berekenen de milieubelasting van een saneringsvariant uitgedrukt in ton CO2 en in Nederlandse huishoudequivalenten. Over het algemeen zijn de modellen gebruiksvriendelijk en uitgevoerd als een Excel rekenblad. Het Excel-model dat is ontwikkeld in het kader van het SKB-project ‘Duurzaamheid van bodemsaneringstechnieken’ is vrij beschikbaar en kan worden gedownload op de SKB-website. Het door HMVT in eigen beheer ontwikkelde carbon footprint-model kent naast een Excel versie een sterk vereenvoudigde versie die via het internet kan worden geraadpleegd.

Toepassingsgebied
De kwantificering van de milieubelasting is toepasbaar op verschillende gebieden:

1. De afweging en selectie van saneringsvarianten op basis van de belasting van milieucompartimenten in het kader van een saneringsonderzoek (ROSA).
   De CO2-emissie van een saneringsvariant is een onderdeel van het aspect ‘Belasting van ander milieucompartimenten’ dat in ROSA wordt meegenomen als afwegingsaspect.
2. Als onderdeel van gunningcriteria bij Design & Construct aanbestedingen (UAV-GC).
   In Design & Construct-contracten kan de CO2-emissie onderdeel worden van de EMVI-score (Economisch meest voordelige inschrijving). Aan de CO2-emissie of emissiereductie kan een minder of meerwaarde worden toegekend door aan de geëmitteerde CO2 een kostprijs per ton toe te kennen. Hoe sterk dit onderdeel meeweegt in de EMVI-score hangt af van de kostprijs die aan de emissie per ton CO2 wordt toegekend. Er kan gebruik gemaakt worden van de op dat moment geldende handelswaarde van CO2 (www.pointcarbon.com) of men kan een hogere waarde kiezen als instrument om de inschrijvers te stimuleren om de CO2-emissie op het project te reduceren.
3. Het beoordelen van de doelmatigheid van langlopende saneringen
4. Kwantificeren van de CO2-emissie om compenserende maatregelen te kunnen bepalen

De gebruikers van de rekenmodellen zijn milieuadviesbureaus en overheden en bedrijven (mede in het kader van duurzaam inkoopbeleid).

Benodigde data
Met de rekenmodellen kunnen verschillende saneringstechnieken worden doorgerekend. Algemene gegevens van de verontreinigingsituatie zoals omvang, verontreinigde bodem- en grondwaterlagen, gemiddelde verontreiniginggehalten en terugsaneerwaarden worden ingevoerd. Verder wordt techniekspecifieke data ingevoerd die over het algemeen ook wordt verzameld voor het ontwerp van de sanering op het niveau van een saneringsafweging.

Met de modellen is het mogelijk om meerdere technieken binnen één variant te beschouwen. Om meerdere varianten te vergelijken dienen de modellen voor elke variant afzonderlijk te worden doorlopen. De modelresultaten van de afzonderlijk beschouwde varianten kunnen vervolgens met elkaar worden vergeleken.

Resultaten
De resultaten van het rekenmodel worden over het algemeen als absolute CO2-waarden (in tabelvorm per onderdeel) en als grafieken gepresenteerd. Ook worden de hoeveelheden verwijderde vracht, hoeveelheden behandelde grond, emissies van CO2 in kg, huishoudequivalenten, per kg verwijderde verontreiniging en per m3 verontreinigde grond berekend.

Figuur 2. Grafische output van de verschillende modellen (links het SKB model en rechts het HMVT model)

Beperkingen en ontwikkelingen
De beide Nederlandse modellen zijn gebruiksklaar, en zijn met name gericht op landbodemsaneringstechnieken. Mogelijk komt er een toekomstige uitbreiding op het gebied van de waterbodemsaneringstechnieken.

In opdracht van de Amerikaanse overheid EPA (Environmental Protection Agency) in California (VS) wordt momenteel (medio 2009) aan een model gewerkt dat met name geschikt is voor grootsaneerders. Het verbeterde model richt zich vooral op het inzichtelijk maken van de CO2-effecten bij de aanpak van een serie locaties ten behoeve van tenders. Dit model wordt hier niet beschreven.

Links

• Website SKBodem: PT8445 Kwantificering van de milieubelasting van bodemsaneringstechnieken
• CO2-model HMVT of via www.hmvt.nl

Wee, J. v.d, Martinson, M . ter Woerd, W., “Carbon footprint model geeft inzicht in milieubelasting”, Bodem nr. 3, 2009