Richtlijn herstel en beheer (water)bodemkwaliteit

Nazorg IBC-saneringen, calamiteitenplan

Het calamiteitenplan vormt een onderdeel van een nazorgplan.

In een calamiteitenplan dienen de maatregelen beschreven te staan die moeten worden getroffen in geval van het optreden van een calamiteit. De basis van het calamiteitenplan wordt gevormd door de resultaten van de in het voortraject uitgevoerde risicoanalyse. In dit kader zijn de belangrijkste risicoaspecten/faalfactoren van het gekozen IBC-systeem geïnventariseerd.
Het ligt voor de hand om voor de grootste risico’s een terugvalscenario uit te werken. Onder risico’s worden gebeurtenissen verstaan waarvan de kans van optreden reëel wordt geacht en die negatieve effecten kunnen hebben dan wel een duidelijke bijdrage kunnen leveren aan de nazorgkosten.
Voor aanvullende informatie zoek ook op opzet risicoanalyse en op opzet faalkansanalyse of zie literatuur A15, A17 en A19.

Onder een calamiteit wordt verstaan een situatie waarin niet meer wordt voldaan aan de saneringsdoelstelling en deze situatie is door middel van bijsturen niet op te lossen. Er zijn derhalve verdergaande maatregelen en mogelijk een nieuwe beschikking noodzakelijk om de gewenste IBC-situatie weer te herstellen.
De te treffen maatregelen zijn beschreven in het terugvalscenario.
De milieuhygiënische en financiële gevolgen van een calamiteit kunnen groot zijn. Deze gevolgen zijn niet altijd te voorkomen door het zorgvuldig en consistent uitvoeren van het nazorg programma. Een calamiteitenplan is voor dergelijke situaties wenselijk. Om de responstijd tussen het optreden van een calamiteit en het inwerking treden van het terugvalscenario te verkleinen kan een calamiteitenplan als onderdeel van het saneringsplan worden opgenomen of worden verlangd door het bevoegd gezag.

De rollen
De initiatiefnemer is primair verantwoordelijk voor het opstellen en indien van toepassing ten uitvoer brengen van het calamiteitenplan.

De werkwijze
In een calamiteitenplan worden de mogelijke optredende gebeurtenissen aangegeven met de mogelijke effecten en de te treffen corrigerende maatregelen. In onderstaande tabel is een aantal voorbeelden gegeven van gebeurtenissen, mogelijke effecten en corrigerende maatregelen.

Gebeurtenis

Mogelijke effecten

Corrigerende maatregelen

beschadiging bovenafdichting

contactrisico’s

uitdamprisico’s

verspreiding

herstel bovenafdichting

beschadiging pompputten

verspreiding

vervangen pompputten

beschadiging afvoerleidingen

contactrisico’s

verspreiding verontreinigingen

vervanging afvoerleidingen

significante stijging concentraties in hemelwaterdrainage in bovenafdichting

contactrisico’s

herstel bovenafdichting ter plaatse

waarneming significante gasconcentraties

contactrisico’s

explosiegevaar

herstel bovenafdichting

aanpassing gasontrekkingssysteem

gewijzigde inzichten ten aanzien van meetprogramma

niet-gedetecteerde verspreiding

aanpassing monitoring

strengere lozingsnormen

overschrijding lozingsnormen

aanvullende zuivering noodzakelijk

Voor meer informatie over de communicatieaspecten zoek ook op communicatieplan.

Het werkveld
Een calamiteitenplan is noodzakelijk voor gevallen waar relatief grote risico’s worden gelopen. Door een fall back-scenario voor dergelijke situaties op de plank klaar te hebben liggen, kan het risico op negatieve effecten beperkt blijven.
Aangezien risico = kans*gevolg, zullen met name calamiteitenplannen moeten worden opgesteld voor situaties waarin:

  • de kans op voorkomen, falen van het IBC-systeem, groot is. Dit blijkt uit de vooraf opgestelde risicoanalyse;
  • de gevolgen van het falen van het IBC-systeem groot zijn. Als voorbeeld kan worden genoemd: de IBC-locatie is nabij een drinkwaterwinning of nabij een woonwijk (uitdampingsrisico’s) gelegen.