Richtlijn herstel en beheer (water)bodemkwaliteit

Nazorg IBC-saneringen, nazorgprogramma, beheerscyclus stap 1, controle en monitoring, dataverwerking en rapportage

Controle en monitoring is een stap uit de nazorgbeheercyclus. Dataverwerking en rapportage nazorgresultaten vormt hier een onderdeel van.

Doel en inhoud dataverwerking
De tijdens de uitvoering van het nazorgprogramma verzamelde data moeten op een gestructureerde wijze worden verwerkt en gearchiveerd. Het is belangrijk om daartoe bij aanvang van de nazorg reeds een duidelijke en voor lange termijn bruikbare dataverwerkingsstructuur op te zetten.
Ook informatie als revisiegegevens en rapportages van bevindingen van controles dienen op een gestructueerde wijze te worden vastgelegd.

De rollen
De initiatiefnemer is in principe verantwoordelijk voor het tijdig uitvoeren van de vervangingen. In de praktijk besteedt deze het uitvoeren hiervan vaak uit aan een andere partij.
Het bevoegd gezag kan op basis van de beschikking op het saneringsplan de handhaving invullen.

De werkwijze
Ten behoeve van het opzetten van een dataverwerkingsstructuur is het wenselijk een data-analyse uit te voeren, waarin aandacht moet worden besteed aan:

  • de stuurinformatie die nodig is en de data die hiervoor moet worden verzameld;
  • de mogelijkheden van geautomatiseerde dataverwerking. Gedacht kan worden aan:
    • automatische verwerking, opslag en toetsing van analysegegevens in databases. Hiervoor is gebruik te maken van spreadsheets of databases als Excel of Access (vooral geschikt voor ad hoc oplossingen), bodeminformatiesystemen als Strabis of Nazca (die zijn vooralsnog niet ingericht op het opbouwen van tijdreeksen van metingen) of hier specifiek voor ontwikkelde software als dMBase;
    • grafische presentatie van gegevens.Hiervoor is gebruik te maken van spreadsheets of databases als Excel of Access (vooral geschikt voor ad hoc oplossingen), bodeminformatiesystemen als Strabis of Nazca (die zijn vooralsnog niet ingericht op het visualiseren van tijdreeksen), GIS of ArcView (vaak niet laagdrempelig toegankelijk voor adviseurs bodem) of gespecialiseerde visualisatiesoftware voor bodem als ChartDesk;
  • de mogelijkheden van (een statistische) verwerking van de data en om trends herkennen of te analyseren.

Het is belangrijk dat op basis van de data trends kunnen worden onderscheiden. Voor nazorglocaties zal met name worden getoetst op het in stand houden van het saneringsdoel. Met name wanneer afwijkingen worden geconstateerd, moet kunnen worden nagegaan en vastgesteld of er sprake is van een trendmatige afwijking.

Verder is het belangrijk om binnen de dataverwerkingsstructuur een signaleringssysteem te hebben voor ‘drop outs’.

Ter illustratie zijn in de onderstaande tabel mogelijke redenen voor afwijkende getallen en uit te voeren vervolgacties aangegeven.

Afwijking

Reden afwijking

Vervolgactie

afwijkende grondwaterstand

foutieve aflezing

verzakking peilbuis

uitval grondwateronttrekking

heropname

opnieuw inmeten peilbuis

controle renpomp

afwijkende concentratie

bemonsteringsfout

analysefout

falen systeem

herbemonstering

herbemonstering

herbemonstering en trendanalyse

afwijkende debietmeting

slijtage debietmeter

 

uitval grondwateronttrekking

herijking debietmeter of vervanging

controleren pomp

data verkeerd ingevoerd

onzorgvuldigheid

database corrigeren


Het werkveld
Het verdient de voorkeur een goede dataverwerkingsstructuur op te zetten bij start van de nazorg. Afhankelijk van de ervaringen en resultaten zal eventueel een bijstelling moeten plaatsvinden.

Literatuur
Zie ook literatuur A14.