Richtlijn herstel en beheer (water)bodemkwaliteit

Sturing bij in situ saneringen, specifieke monitoringtechnieken, Praktijktoepassing isotopen analyses op locatie in Kesteren

Op een locatie in Kesteren is door industriële activiteiten een omvangrijke verontreiniging het gechloreerde ethenen (VOCl) ontstaan. Door gedeeltelijke natuurlijke afbraak van de oorspronkelijke PER en TRI verontreiniging is op dit moment met name cis-DCE en VC aanwezig in concentraties van maximaal enkele honderden µg/l. De omstandigheden voor verdere reductieve dechlorering tot de onschadelijke eindproducten etheen en/of ethaan zijn ongunstig en deze eindproducten zijn dan ook niet aanwezig.

Omdat geen volledige reductieve dechlorering optrad, werd natuurlijke afbraak niet als een haalbare aanpak beschouwd. Vanwege vermeende verspreidingsrisico’s is voor deze verontreiniging daarom een aerobe biologische saneringsvariant uitgewerkt. Deze variant is gebaseerd op het doseren van zuurstof aan het grondwater middels persluchtinjectie zodat de cis-DCE en VC verontreiniging aeroob verder afgebroken kan worden.

Gaandeweg de voorbereidingen voor deze actieve sanering bleek uit een evaluatie van de monitoringsdata van de afgelopen drie tot vier jaar dat de omvang van de pluim niet verder toeneemt (en zelfs lijkt af te nemen). Daarnaast nemen de concentraties cis-DCE en VC in de monitoringspeilbuizen af. Waarschijnlijk treden op deze locatie naast reductieve dechlorering ook andere natuurlijke afbraakprocessen op die in de eerste beoordeling naar de potentie voor natuurlijke afbraak niet waren beschouwd. Tevens bleek dat de inspanning en kosten van de uitgewerkte aerobe saneringsvariant niet in verhouding staan tot het (milieu)rendement. Zo werd alleen al aan energiekosten een post van honderdduizenden euro’s verwacht.

Geconcludeerd werd dat met een extensievere aanpak waarin gebruik gemaakt wordt van natuurlijke afbraakprocessen ook een acceptabel saneringsresultaat kan worden bereikt. Belangrijke voorwaarde voor deze insteek is de verificatie van het optreden van deze processen om vooraf met voldoende mate van zekerheid te kunnen stellen dat met deze aanpak een acceptabele situatie ontstaat. Een goede onderbouwing is tevens een van de onderdelen voor de goedkeuring en beschikking van het bevoegd gezag op een saneringsplan dat van deze aanpak uitgaat. De beschikbare protocollen en daarin opgenomen analyses voor het aantonen van NA voor VOCl zijn echter niet geschikt voor onderzoek naar andere afbraakprocessen dan reductieve dechlorering. Daarom zijn op deze locatie stabiele isotopenanalyses uitgevoerd op cis-DCE en VC op grondwater uit monitoringspeilbuizen in de stroombaan van de pluim.

Uit de resultaten bleek dat er in de stroombaan een significatie aanrijking van de zwaardere koolstof isotopen van cis-DCE en VC optrad. Dit is een sterke aanwijzing voor het optreden van afbraakprocessen. Samen met de trends in verontreinigingsomvang en -concentraties is het optreden van natuurlijke afbraakprocessen voor alle betrokkenen voldoende onderbouwd en is inmiddels een saneringsplan gebaseerd op natuurlijke afbraak beschikt en in uitvoering. Als terugvalscenario is hierin een actieve aanpak van de zone met de hoogste grondwaterconcentraties opgenomen.

Isotopenanalyses hebben voor deze locatie het aanvullende bewijs geleverd voor het optreden van natuurlijke afbraakprocessen, waardoor de beoogde actieve saneringsvariant voor de gehele pluim van enkele miljoenen euro’s niet geïmplementeerd hoefde te worden en kon worden herbeschikt tot een monitoringsvariant. De kosten van deze monitoringsvariant worden geraamd op enkele tienduizenden euro’s wanneer volstaan kan worden met monitoring tot enkele honderdduizenden euro’s wanneer het terugvalscenario in gang zou moeten worden gezet.