Eigenschappen baggerspecie

Algemeen

Onder baggerspecie wordt verstaan grond die uit de bodem is vrijgekomen via het oppervlaktewater of de voor dat water bestemde ruimte (ook aangeduid als de in het waterbeheersgebied gelegen gronden), daaronder inbegrepen sediment (het ongeconsolideerde materiaal dat zich (recentelijk) op de waterbodem heeft afgezet) en het residu van de reiniging van baggerspecie. Deze definitie is opgenomen in de [Wet belasting op milieugrondslag].

De waterbodem kan op diverse manieren verontreinigd raken:

• gecontroleerde lozingen door industriële activiteiten en huishoudens;
• calamiteiten/incidenten/ongevallen in de scheepvaart;
• illegale lozingen door industrie of scheepvaart;
• illegale dumping (autowrakken, fietsen, bouw- en sloopafval);
• historische verontreinigingen;
• afgifte door beschoeiingen;
• diffuse verontreiniging, waaronder: atmosferische depositie, maar ook anti-fouling van schepen, run-off van wegen en zware metalen uit beschoeiing.

Hoeveelheid en samenstelling baggerspecie

Baggerspecie is de grootste afvalstroom in Nederland. Volgens opgave van de waterbeheerders heeft Nederland in tien jaar (2002-2011) te maken met een aanbod van 440 miljoen m3 (verontreinigde) baggerspecie. Hiervan is de helft afkomstig van zoet water, de rest van zout water.

Baggerspecie kan behalve uit zand, silt en lutum ook bestaan uit humeuze delen en eventuele verontreinigingen (zie boven).

Actief waterbodembeheer kan een oplossing bieden voor de omvangrijke en complexe bodemverontreinigingsituaties. In de gebieden van de grote rivieren zijn voor de komende jaren, met name vanuit het aspect bescherming tegen hoogwater, diverse inrichtingsmaatregelen voorzien, zoals dijkversterkingen, rivierverruimende en waterbergende maatregelen. Veel van deze maatregelen gaan gepaard met natuurontwikkeling in de uiterwaarden.

Voor de berging van baggerspecie zijn verschillende depots aangewezen, maar er wordt ook meer en meer baggerspecie door middel van werk met werk maken toegepast.

Mogelijke verontreinigingen

Microverontreinigingen:

• Minerale olie;
• (Gehalogeneerde) organische verbindingen, waaronder restanten van bestrijdingsmiddelen en PCB;
• PAK;
• Zware metalen;
• Chloorhoudende verbindingen;
• Andere onbekende verontreinigingen;
• Cocktail: mogelijke combinatie van genoemde verontreinigingen;
• Asbest.

Macroverontreinigingen:

• Puin;
• Scheepswrakken;
• Autowrakken en fietsen.

De meest voorkomende verontreinigingen zijn zware metalen, minerale olie en PAK.

Bronnen van verontreiniging van (berm)sloten zijn verbranding van brandstoffen, slijtage van voertuigen en weg, corrosie aan wegmeubilair. Slootslib kan verontreinigd zijn met diverse stoffen. Vooral de directe lozingspunten, waar het water direct van de weg de sloot in stroomt, vormen een bron van verontreiniging.

In mindere mate speelt diffuse verontreiniging door verwaaiing van stoffen, afkomstig van het wegdek, een rol. Bij ZOAB-wegen stroomt 80% van het hemelwater af, het overige deel verwaaid. In (berm)sloten kan naast bovengenoemde verontreinigingen specifiek worden aangetroffen:

• Resten van beschoeiing
• Bodemvreemde materialen.
• Resten bestrijdingsmiddelen.

Gezondheid en Arbeidsomstandigheden

Geen bijzondere risico’s.

Milieu

Baggerspecie

Verontreinigde baggerspecie kan, indien het zonder voorziening gestort wordt, schade toebrengen aan de (water) bodemkwaliteit doordat bijvoorbeeld de aanwezige schadelijke stoffen in water oplossen of in de bodem ophopen.