Richtlijn herstel en beheer (water)bodemkwaliteit

Eigenschappen olieresten

Algemeen

In het externe linkBesluit inzamelen afvalstoffen wordt afgewerkte olie omschreven als “smeer- of systeemolie op minerale of synthetische basis die hetzij door vermenging met andere stoffen, hetzij op andere wijze onbruikbaar is geworden voor het doel waarvoor zij oorspronkelijk was bedoeld” (zie ook [Besluit inzamelen afvalstoffen, Regeling inzamelaars, vervoerders, handelaars en bemiddelaars van afvalstoffen (BIA, RIA)]). Doordat afgewerkte olie in dit besluit nauwkeuriger is gedefinieerd als in het vervallen Besluit aanwijzing gevaarlijke afvalstoffen (Baga), kan beter tegemoet worden gekomen aan de doelstellingen van een doelmatige verwijdering van afgewerkte olie.

Onder de huidige definitie wordt er onderscheid gemaakt tussen vier categorieën. Olie onder categorie I is bestemd voor de regeneratie tot basisolie. Ook olie onder categorie II is in principe bestemd voor regeneratie, maar indien dit niet haalbaar is, kan het opgewerkt worden tot gasolie of een gelijkwaardige brandstof. Bij olie onder categorie III gaat de voorkeur uit naar nuttige toepassing, bijvoorbeeld in de cementindustrie. Olie onder categorie IV betreft PCB-houdende olie, waarvan de verwijdering conform de regeling voor verwijdering van PCB’s dient te gebeuren.

Er wordt van uitgegaan dat er in Nederland jaarlijks circa 55.000 m3 afgewerkte olie vrijkomt. Ongeveer 9% van de afgewerkte olie bestaat uit water. Het water wordt afgescheiden, meestal bij de voorbewerking, maar soms ook bij de uiteindelijke verwerking. Na zuivering wordt dit water geloosd. Andere stoffen die bij het onderhoud vrijkomen zijn remvloeistoffen, koelvloeistoffen en smeervetten.

Mogelijke verontreinigingen

Bij olieresten kunnen de volgende verontreinigingen voorkomen:

  • Minerale olie;
  • PAK’s;
  • PCB’s (oudere typen transformatorolie) en andere halogeenkoolwaterstoffen.

Gezondheid en Arbeidsomstandigheden

Door blootstelling aan (dampen van) afgewerkte olie die tijdens werkzaamheden vrijkomen, kunnen schadelijke gezondheidseffecten optreden. De blootstelling kan plaatsvinden in de vorm van inhalatie, huidopname en opname via de mond. Naast effecten als irritatie aan de huid en ogen, zijn minerale olie en PAK kankerverwekkende stoffen; bij PCB’s bestaat het gevaar voor cumulatieve effecten. In het Arbobesluit staan regels voor het werken met kankerverwekkende stoffen. Er zijn maatregelen noodzakelijk die huidblootstelling en blootstelling via inademing zo veel mogelijk voorkomen.

Milieu

Milieuhygiënische gezien bestaan de risico’s uit verspreiding van schadelijke bestanddelen door uitloging naar bodem en grondwater. Daarnaast zijn met name PCB’s zeer vergiftig voor in het water levende organismen en kunnen deze in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. Bij de werkzaamheden dienen maatregelen getroffen te worden waarmee voorkomen wordt dat olieresten in de bodem en het (grond)water terecht kunnen komen. Emissies van halogeenkoolwaterstoffen dragen bovendien bij aan het broeikaseffect.