Richtlijn herstel en beheer (water)bodemkwaliteit

Puin en granulaten

Puin en granulaten

Puin en granulaten

Puin en granulaten

Vrijkomen

Betonpuin en metselwerkpuin komen vooral vrij bij de bouw, het groot onderhoud en de sloop van werken zoals:

  • utiliteitsgebouwen (kantoorpanden) en woningen;
  • kunstwerken;
  • betonverhardingen van wegen;
  • wegfunderingen;
  • elementenverhardingen.

In deze werken komt beton respectievelijk metselwerk voor. Onder metselwerk wordt behalve baksteen ook kalkzandsteen, tegels en klinkers verstaan. Tevens komt een hoeveelheid betonpuin vrij bij de productie van beton(waren) en een kleine hoeveelheid betonpuin komt vrij bij het koppensnellen van heipalen. Tenslotte kan recyclinggranulaat vrijkomen bij het opbreken van wegen die op recyclinggranulaat zijn gefundeerd.

De hoeveelheid bouw- en sloopafval die jaarlijks wordt gebruikt voor de productie van steenachtig granulaat, bedraagt ca. 23 miljoen ton (BRBS). Na bewerking is het overgrote deel van het beton- en metselwerkpuin, in de vorm van recyclinggranulaten, geschikt voor hergebruik. Recyclinggranulaten afkomstig van de breker zijn inmiddels door VROM als product gekenmerkt waardoor er geen Euralcode meer op het product bestaat.

Voor het sorteren of breken van beton- en metselwerkpuin, wordt meestal zand afgezeefd. Dit zogenaamde zeefzand is een fijne fractie, waarvan het hergebruik vaak wordt bemoeilijkt door aanwezige verontreinigingen. Bij het breken en zeven van beton- en metselwerkpuin komt granulaat bij. De volgende granulaten kunnen worden onderscheiden en worden hier behandeld:

  • Betongranulaat wordt verkregen door het breken en zeven van betonpuin;
  • Metselwerkgranulaat is aggregaat dat voornamelijk is bereid uit metselwerkpuin;
  • Menggranulaat is een korrelvormige bouwstof die wordt verkregen door het breken en zeven van beton- en metselwerkpuin;
  • Hydraulisch (meng)granulaat is een mengsel van menggranulaat en hydraulisch slakmateriaal.

Betongranulaat wordt verkregen door het breken en zeven van betonpuin. Betongranulaat wordt geproduceerd door bouw- en sloopafval bewerkingsinrichtingen, die voor het merendeel zijn aangesloten bij de Branchevereniging Recycling Breken en Sorteren (BRBS) en de Branchevereniging Mobiele Recycling (BMR).

Leverancier

Bouw- en sloopafvalbewerkingsinrichtingen, voor een groot deel lid van Belangenvereniging Recycling Breken en Sorteren (BRBS) en Branchevereniging Mobiele Recycling (BMR)

Leveringsvorm

Wegenbouw: 0/16 en 0/31,5 (RAW)

Granulaat in beton: diverse gradaties, zoals 4/16 en 4/32

Verder zijn op basis van de externe linkNEN-EN 12620 en externe linkNEN-EN 13242 diverse andere gradaties toegestaan zoals 4/40, 20/40, 40+, 0/5, 0/10

Beschikbaarheid

Ca 20 Mton (aanbod varieert met afzet in mengranulaat)

Metselwerkgranulaat is aggregaat dat voornamelijk is bereid uit metselwerkpuin, dat bestaat uit:

  • metselwerkpuin en overig gebroken steen en steenachtig materiaal als hoofdbestanddeel (tenminste 85% (m/m);
  • andersoortig gebroken steen en steenachtig materiaal, zoals lichtbeton, gasbeton, glas, sintels, slakken en gebroken asfalt (ten hoogste 15% (m/m). Voor zover dit niet-teerhoudend gebroken asfalt betreft mag het aandeel hiervan ten hoogste 10% (m/m) bedragen.

Metselwerkgranulaat wordt vervaardigd door het breken en zeven van (door selectief slopen verkregen) metselwerkpuin in bouw- en sloopafval bewerkingsinrichtingen.

Leverancier

Bouw- en sloopafvalbewerkingsinrichtingen, voor een groot deel lid van externe linkBelangenvereniging Recycling Breken en Sorteren (BRBS) en externe linkBranchevereniging Mobiele Recycling (BMR)

Leveringsvorm

Wegenbouw: 0/16 en 0/31,5 (RAW)

Beschikbaarheid

Ca 1 Mton (aanbod varieert met afzet als mengranulaat)

Menggranulaat is een korrelvormige bouwstof die wordt verkregen door het breken en zeven van beton- en metselwerkpuin en bestaat uit een mengsel van:

  • gebroken grind- en steenslagbeton;
  • overig gebroken steen en steenachtigmateriaal;
  • metselwerkpuin;
  • een gering gehalte aan lichtbeton, cellenbeton, glas, sintels, slak asfalt enzovoort.

Minimaal 45% van het materiaal bestaat uit betongranulaat (definitie).

Leverancier

bouw- en sloopafvalbewerkingsinrichtingen, voor een groot deel lid van externe linkBelangenvereniging Recycling Breken en Sorteren (BRBS) en externe linkBranchevereniging Mobiele Recycling (BMR)

Leveringsvorm

Wegenbouw: 0/16 en 0/31,5 (RAW)

Granulaat in beton: diverse gradaties, zoals 4/16 en 4/32

Verder zijn op basis van de externe linkNEN-EN 12620 en externe linkNEN-EN 13242 diverse andere gradaties toegestaan zoals 4/40, 20/40, 40+, 0/5, 0/10

Beschikbaarheid

13 Mton

Hydraulisch (meng)granulaat is een mengsel van menggranulaat en hydraulisch slakmateriaal dat wordt toegepast in wegfunderingen. Hierbij moet het aandeel van het hydraulisch slakmateriaal in het mengsel meer dan 5 en minder dan 20% (m/m) zijn. Hydraulisch slakmateriaal moet zijn gegranuleerde hoogovenslak, LD-slak, ELO-slak of een mengsel van voornoemde slakken.

Menggranulaat ontstaat door het breken en zeven van beton- en metselwerkpuin in een bouw- en sloopafvalbewerkingsinrichting.

Overigens is in de Standaard RAW Bepalingen ook hydraulisch betongranulaat opgenomen. Betongranulaat ontstaat door het breken en zeven van betonpuin in een bouw- en sloopafvalbewerkingsinrichting (zie [Beton (incl. colloïdaalbeton)]).

Leverancier

Bouw- en sloopafvalbewerkingsinrichtingen, voor een groot deel lid van Belangenvereniging Recycling Breken en Sorteren (BRBS) en Branchevereniging Mobiele Recycling (BMR)

Leveringsvorm

Hydraulisch menggranulaat 0/16 en 0/31,5

Bij bouw-, sloop- en onderhoudswerkzaamheden kunnen naast puin ook andere materialen vrijkomen:

  • herbruikbare bouwdelen (dakpannen, kozijnen etc.);
  • asbest;
  • glas;
  • hout;
  • isolatiemateriaal;
  • klein gevaarlijk afval;
  • kunststoffen;
  • papier en karton;
  • staal, aluminium, ijzer;
  • teer- of bitumenhoudende dakbedekking en dakgrind;
  • textiel.

De bewerking van asfaltpuin (breekasfalt) en freesasfalt komen hier niet aan de orde.

Preventie

In het Implementatieplan Bouw- en Sloopafval was door marktpartijen (overheid, aannemerij, architecten, slopers, bewerkers, opdrachtgevers e.a.) aangegeven hoe in het jaar 2000 5% preventie en 90% hergebruik van bouw- en sloopafval bereikt moest worden. Inmiddels is de doelstelling voor hergebruik bereikt.

Het is echter heel goed mogelijk om te voorkomen dat het puin verontreinigd raakt. Verontreiniging van beton- en metselwerkpuin worden voorkomen door:

  • Nagaan of bouwwerk niet te handhaven is, reconstructie en renoveren, i.p.v. slopen en nieuw bouw.
  • historisch onderzoek en inspectie van het sloopobject vooraf, zodat bekend is welke materialen hergebruikt kunnen worden;
  • het maken van een sloopplan: zie ook RAW-code 11.03.01 (Standaard RAW Bepalingen 2005);
  • het milieukundig en selectief slopen van werken, teneinde:
    • het puin gescheiden te houden van de andere vrijkomende materialen;
    • de diverse typen puin (beton, metselwerk, asfaltbeton) gescheiden te kunnen verwerken;
    • schoon en verontreinigd puin gescheiden te houden en gescheiden te verwerken;
    • het zo veel mogelijk beperken van de hoeveelheid zand en grond tussen het puin;
  • bij de aanleg, het onderhoud of de sloop van wegen en kunstwerken vooraf na te gaan, of de sloopobjecten teerhoudende materialen (teerasfalt, teerverf) bevatten. Wanneer dat niet het geval is, dan is de kans op verontreiniging van het slooppuin gering.
  • de kans dat verhardingen van benzinestations sterk verontreinigd zijn is aanzienlijk. Dit valt echter onder de verantwoordelijkheid van de vergunninghouder van het betreffende benzinestation;
  • het afzeven van zeefzand voorafgaande aan het sorteer- of breekproces.
  • Het gebruik maken van mobiele brekers voor het verkleinen van steenachtig materiaal op slooplocaties.

De overheid kan bijdragen tot het optimaal beschikbaar krijgen van schoon beton- en metselwerkpuin door het (partieel) voorschrijven van granulaten in nieuwbouwconstructies en door in sloopbestekken milieukundige sloopmethoden voor te schrijven.

Onderzoek en nieuwe ontwikkelingen

Ten aanzien van puin en granulaten kunnen de volgende ontwikkelingen worden genoemd:

  • Het (her)gebruik van recyclinggranulaten is breed geaccepteerd en veelvuldig toegepast.
  • Op dit moment vindt verdere ontwikkeling plaats in de praktische uitvoering van het toepassen van recyclinggranulaten als grondstof in halffabricaten en bouwmaterialen.

Zie ook: