Grondstromen: samenhang tussen ontgraven, opslag en bestemming
In de keten worden ruwweg drie fasen onderscheden: Ontgraving → Opslag → Bestemming.
Figuur 1: Grondstromenketen
Ontgraven
Voordat grond wordt ontgraven is het noodzakelijk zicht te hebben op de kwaliteit ervan. Dit in verband met de noodzakelijke vergunningen, toestemming en eventuele veiligheids- en gezondheidsaspecten die aan de orde kunnen zijn (zie hoofdstuk 5). Bovendien zal de vrijgekomen grond hergebruikt of afgezet moeten worden. Daarbij is het van belang om te weten wat de milieuhygiënische kwaliteit van de bodem is.
Een kwaliteitsinschatting kan indicatief gedaan worden door het raadplegen van de betreffende eigenaar of gebruiker, gemeenten, waterschap, provincie of regionale directie van Rijkswaterstaat. Een betere basis levert een vooronderzoek conform de NEN 5725 (Strategie voor het uitvoeren van vooronderzoek bij verkennend en nader onderzoek'). Daarmee wordt cruciale informatie verzameld voor de uit te voeren onderzoeksstrategie. In een aantal gevallen wordt zo'n onderzoek verplicht gesteld.
Op basis van de kwaliteitsaanname kan bepaald worden wat een mogelijke en of wenselijke bestemming is voor de vrijgekomen grond. De bestemming is doorgaans maatgevend voor de onderzoeksinspanning die in de voorbereidende fase geleverd moet worden. Bij grootschalige ontgravingen (denk aan tienduizenden tonnen) is het wellicht raadzaam om een grondstromenplan op te stellen of een grondstromenmanager aan te stellen.
In figuur 2 staan in een keuzeboom verwijzingen (links) naar ontgravingsonderwerpen, waarvan nadere informatie in de Richtlijn is opgenomen.
Figuur 2: ontgraving en gewenste voorbereiding
Opslag
Opslag neemt in de grondstromenketen een belangrijke plaats in. Het gebeurt maar zelden dat grond direct van de locatie van ontgraven, kan worden toegepast op de plaats van bestemming. Vaak moet eerst nog een keuring of bewerking plaatsvinden. Ook kunnen de vraag naar en het aanbod van vrijkomende grond niet goed op elkaar afgestemd. Dat betekent dat de grond tijdelijk moet worden opgeslagen.
Opslaglocaties zijn er in alle soorten en maten: met of zonder vergunning, groot of klein, met veel verschillende partijen grond of met één soort grond, professioneel beheerd of totaal onbeheerd.
De volgende opslagonderwerpen zijn nader uitgewerkt:
- Wat zijn de regels voor opslag van grond? (zie 5.1)
- Tijdelijke opslag plaatsen, verwerkers, grondreinigers en stortplaatsen (zie 5.2)
Bestemming
Op het eind van de grondstromenketen zit de bestemming van de grond. Ter plaatse van de bestemming gelden afhankelijk van de type bestemming verschillende regels voor meldingen, registratie en beheer. De volgende bestemmingsonderwerpen worden nader toegelicht: