Omschrijving

Kern

Toepassing

Toelichting

Afkoopcontract

Contract voor de afkoop van de nazorg

• Passieve zorg

Het is mogelijk om de aanpak van de pluim van de verontreiniging of de nazorg via een afkoopcontract uit te besteden. De uitbesteding kan worden vastgelegd in het afkoopcontract. In het ‘Convenant bodemontwikkelingsbeleid en aanpak spoedlocaties’ wordt het afkoopcontract van de pluim verder vormgegeven.

Afwegingsmodel contractvorming

Afwegingen voor de keuze van de contractvorm

• Onderzoeksfase
• Saneringsonderzoek
• Contractfase

Het afwegingsmodel contractvorming is een hulpmiddel om de opdrachtgever en haar adviseur te ondersteunen in de keuze van de juiste contractvorm voor de realisatie van een project. Globaal kan de keuze neerkomen op een traditioneel bestek, bouwteam, Design & Build of turn-key.

Bedrijvenregeling

Subsidieregeling voor bodemverontreiniging op bedrijfsterreinen

• Uitvoering
• Afronden sanering + nazorgplan
• Passieve zorg

Het Besluit financiële bepalingen bodemsanering (vanaf 1 januari 2006 van kracht) bevat een subsidieregeling voor de aanpak van ernstige bodemverontreiniging op bedrijfsterreinen: de Bedrijvenregeling. Eigenaren en erfpachters van bedrijfsterreinen komen in aanmerking voor deze subsidie. Op 1 januari 2008 is de aanmeldingstermijn voor de Bedrijvenregeling verlopen.

Bestek nazorgfase

Aanbestedingsdocument

• Passieve zorg

Een document op basis waarvan een werk voor de nazorg kan worden aanbesteed, en dat als basis dient voor een later op te stellen contract tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. In het bestek staat een concrete beschrijving van het werk, de daarbij behorende tekeningen en de voor het werk gestelde voorwaarden.

Bodemcentrum

Stichting voor ondersteuning van het bodemsaneringtraject

• Saneringsonderzoek
• Saneringsplan
• Contractfase
• Definitief Ontwerp
• Uitvoering
• Afronden sanering + nazorgplan

Bodemcentrum ondersteunt bedrijven bij een bodemsaneringtraject. Doelstelling van het Bodemcentrum is gericht op het op efficiënte en effectieve wijze uitvoeren van bodemsanering van bedrijfsterreinen. Dit gebeurt op initiatief van de betrokken bedrijven en het Bevoegd Gezag. Het Bodemcentrum biedt een totaaloplossing aan bedrijven die te maken krijgen met bodemsanering.

Bosatex – Bodemsanering Textielreinigingsbranche

Stichting voor bodemsanering voor de textielreinigingsbranche

• Onderzoeksfase
• Saneringsonderzoek
• Saneringsplan
• Contractfase
• Definitief Ontwerp
• Uitvoering
• Afronden sanering + nazorgplan

De Stichting Bosatex draagt zorg voor alle acties, overleg, afspraken en maatregelen van deelnemers om verontreinigde bedrijfsterreinen in de textielverzorging te (laten) saneren. De Stichting neemt zo alle zorgen en plichten van de deelnemer in dit kader over. De ondernemer kan daardoor blijven ondernemen. Door risico’s en onzekerheden weg te nemen én door kosten- en kwaliteitsvoordelen te bieden, wordt verwacht dat bedrijven uit de textielreinigingsbranche overgaan tot bodemsanering.

BUM Wbb –

Besluitvormings-Uitvoeringsmethode Wet Bodembescherming

Richtlijn (werkdocument) voor het bevoegd gezag Wbb

• Saneringsplan
• Evaluatie
• Passieve zorg

Om het proces van het toetsen van adviesproducten en het beschikken door provincies en gemeenten te vergemakkelijken is een BesluitvormingsUitvoeringsmethode Wet Bodembescherming (BUM Wbb) opgesteld.

De BUM Wbb is een richtlijn (werkdocument) voor het bevoegd gezag Wbb. Hij beperkt de beleidsvrijheid op grond van de Wet bodembescherming niet. Het bevoegd gezag kan op basis van en binnen de grenzen van de Wbb aanvullende eisen stellen. Men kan ook uit hoofde van andere regelgeving eisen stellen. Deze aanvullende eisen zijn in de BUM Wbb niet meegenomen. De BUM Wbb brengt alleen de wettelijke Wbb-eisen en de consequenties van uitspraken van de Raad van State in beeld. Op basis daarvan zijn in de BUM die punten benoemd waaraan het bevoegd gezag Wbb een aanvraag tot beschikking toetst. In de BUM Wbb zijn zowel Toetslijsten als handreikingen voor de inhoud van beschikkingen opgenomen.

De Toetslijsten zijn opgesteld in het kader van het SIKB-project BEUK en het project EUREKA (NEN en SIKB). Het project BEUK heeft ook geleid tot een Richtlijn inhoud Saneringsplan.

BUS –

Besluit uniforme saneringen

Besluit en regeling

• Onderzoeksfase
• Saneringsonderzoek
• Saneringsplan
• Contractfase
• Definitief Ontwerp
• Uitvoering
• Afronden sanering + nazorgplan

BUS en de gelijknamige regeling (in werking sinds februari 2006) vereenvoudigen regels en procedures voor eenvoudige standaard bodemsaneringen. Het BUS vermindert de administratieve lasten voor burgers en bedrijven en de uitvoeringslasten voor decentrale overheden aanzienlijk. Met een handreiking kunnen saneerders, gemeenten en provincies eenvoudig vaststellen of een sanering onder het BUS valt.

FEB –

Flexibele emissie beheersing

Procesmatige aanpak

• Saneringsplan

FEB is een procesmatige aanpak van bodemsanering waarbij kan worden overwogen om emissies toe te staan onder de voorwaarde dat de verspreiding beheersbaar blijft. De methode (handleiding en o.a. rekenmodel) biedt houvast bij het beheren van emissies, met name door de optimalisatie van het inrichten en exploiteren van het monitoringsysteem.

Geïntegreerd contract

Contract waarbij ontwerp en uitvoering bij één marktpartij ligt

• Definitief Ontwerp
• Uitvoering
• Afronden sanering + nazorgplan

Om een goed geïntegreerd contract op te stellen en aan te besteden bestaan 3 instrumenten (handreikingen): LAvGC (Leidraad aanbesteding geïntegreerde contracten), GOW (Gunnen op Waarde) en R&A (Risico’s en Aanbesteden). Voor omschrijving zie deze instrumenten.

GOW –

Gunnen op waarde

Leidraad voor gunnen op basis van prijs/kwaliteit

• Contractfase

De leidraad Gunnen op waarde ondersteunt om op een juiste wijze de kwaliteit te kunnen beoordelen in een aanbieding van een inschrijver. Het betreft een beschrijving van het proces en enkele voorbeelden. De leidraad is bedoeld voor medewerkers van opdrachtgevers (o.a. van een bodemsanering) en opdrachtnemers (o.a. bodemadviseurs) die contracten opstellen.

HUM’s –

Handhavings- en uitvoeringsmethode

Praktische handreikingen voor toezicht, handhaving en voor grondstromen.

• Uitvoering

Het betreft: HUM-Besluit bodemkwaliteit (Bbk) en HUM-Wet bodembescherming (Wbb). In deze instrumenten is vastgelegd op welke wijze toezicht het meest efficiënt en effectief kan worden uitgevoerd en hoe handhavend opgetreden moet worden.

De HUM-Bbk is een instrument dat bijdraagt aan een betere beheersing en handhaving van de verschillende stromen grond, baggerspecie en bouwstoffen en de toepassing daarvan en levert een bijdrage aan de verbetering van de kwaliteit van het bodembeheer. De HUM-Bbk is bedoeld voor alle handhavers in het veld en voor alle overheidsinstanties die toezicht houden in het kader van het Bbk.

De HUM-Wbb levert handreikingen en werkinstructies om het "dagelijkse" werk voor de toezichthouder bodem inzichtelijk te maken.

Instrumenten kostenbeheersing

Overzicht van instrumenten en werkwijzen om kostenbeheersing te verbeteren

• Onderzoeksfase
• Saneringsonderzoek
• Saneringsplan
• Contractfase
• Definitief Ontwerp
• Uitvoering
• Afronden sanering + nazorgplan
• Passieve zorg

Het overzicht kostenbeheersing ontsluit instrumenten en werkwijzen die in de praktijk worden toegepast om de kostenbeheersing van bodemsaneringsprojecten te verbeteren. Deze instrumenten kunnen worden ingezet om de geconstateerde knelpunten op te lossen. De instrumenten zijn opgenomen in de Richtlijn Herstel en Beheer (water)bodemkwaliteit en zijn ingedeeld in drie categorieën: ‘Opstellen wgwfbs (met bandbreedtes)’, ‘Risicomanagement en contractvormen’ en ‘Keuze en afweging van saneringsvarianten en omgevingsaspecten’, zie Kostenbeheersing, instrumenten].

Krachtenveldanalyse

Instrument voor het bepalen van positie en benaderingsstrategie van betrokken partijen

• Definitief Ontwerp
• Uitvoering

Een krachtenveldanalyse is een instrument om zicht te krijgen op de verschillende partijen, hun invloed en hun belangen. Een inventarisatie van de partijen, een positiebepaling wat betreft invloed en belangen, en een inschatting van de opstelling van de partijen bieden de basis voor het maken van een benaderingsstrategie.

LAvGC –

Leidraad aanbesteding geïntegreerde contracten (CROW 229)

Procesbeschrijving, Leidraad voor opstellen Geïntegreerd contract

• Contractfase

LAvGC is een leidraad voor het opstellen van een geïntegreerd contract met daarin opgenomen een beschrijving van het proces evenals enkele formats. De leidraad is bedoeld voor medewerkers van opdrachtgevers en adviseurs die contracten opstellen.

MRB –

Methodiek Rendementsverbetering Bodemsanering

Methodiek voor bepalen van bodemgebruik

• Definitief Ontwerp

De MRB-systematiek (opgesteld in 1996) is een methode om te beoordelen welk bodemgebruik op de locatie reëel is na sanering. Saneringsvarianten worden afgewogen op basis van vrachtverwijdering en/of risicoreductie in samenhang met het financiële rendement. De varianten worden in relatie tot de huidige en toekomstige gebruiksfunctie(s) van de locatie beoordeeld. Een beslismodel met negen stappen, ingedeeld in 4 fasen, vormt de basis van de methodiek.

Normbladen

Kwaliteitsrichtlijnen voor het bevoegd gezag

• Onderzoeksfase
• Saneringsonderzoek
• Saneringsplan
• Contractfase
• Definitief Ontwerp
• Uitvoering
• Afronden sanering + nazorgplan
• Passieve zorg

In twee normbladen zijn de kwaliteitseisen gesteld voor bodemsanering en -beheer voor provincies (normblad 8001) en voor gemeenten (normblad 8002). Zo zijn er kwaliteitseisen opgenomen voor het gemeentelijk grondbeleid, het programmeren van de bodemsaneringsoperatie, de uitvoering van bodemtaken en bevoegd gezag taken, de uitvoering van nazorg van bodemsanering en voor beheersing, controle en continu verbeteren.

www.sikb.nl

NTA 5755 –Nederlandse Technische Afspraak (NTA 5755) voor nader onderzoek

Richtlijnen voor nader onderzoek

• Onderzoeksfase (Nader onderzoek)

De nieuwe Nederlandse Technische Afspraak (NTA 5755) voor nader onderzoek, een Handreiking Conceptueel Model (HCM), aanpassing van BRL 2000 en een toetslijst voor het bevoegd gezag voor resultaten van nader onderzoek (zie BUM Wbb), zijn de resultaten van het project EUREKA.

De NTA en BRL 2000 (gaan) verwijzen naar de 130 bodemonderzoekstechnieken op deze site. Zie de zoekapplicatie [Zoeken naar bodemonderzoekstechnieken].
Het conceptueel model is binnen het nader onderzoek een belangrijk stuk gereedschap om een goed inzicht te verkrijgen in de verontreinigingssituatie en andere belangrijke aspecten waarop het nader onderzoek zich kan richten. Dit conceptueel model kan binnen een nader onderzoek heel eenvoudig zijn, maar ook behoorlijk complex.

Onderzoeksprotocollen

Protocollen voor het uitvoeren van bodemonderzoek

• Onderzoeksfase

SIKB voert het beheer over verschillende richtlijnen en bijbehorende protocollen. De protocollen vormen voor een specifiek onderdeel een nadere uitwerking van de richtlijn. In het protocol staat bijvoorbeeld beschreven welke bemonsteringsstrategie dient te worden aangehouden of hoe de milieukundige begeleiding van een in-situ sanering dient te worden uitgevoerd.

www.sikb.nl

PARCOMBO –

Participatie en Communicatie bij Bodemverontreiniging en -sanering

Producten gericht op participatie en communicatie

• Onderzoeksfase
• Saneringsonderzoek
• Saneringsplan
• Contractfase
• Definitief Ontwerp
• Uitvoering
• Afronden sanering + nazorgplan
• Passieve zorg

PARCOMBO is gericht op het optimaliseren van communicatie en participatie bij bodemverontreiniging en bodemsanering in Nederland. Dit is gedaan door de volgende producten te maken: een online expertisecentrum (bodemwijzer.nl), de cursus communicatie en participatie, een kwaliteitshandvest voor provincies, gemeenten en particuliere saneerders en voorbeeldprojecten.

R&A –

Risico’s en aanbesteden

Implementeren van risicomanagement in een aanbesteding

• Contractfase

R&A is een leidraad die ondersteunt om op een juiste wijze risico’s te benoemen en te waarderen in een aanbieding van een inschrijver. De systematiek sluit aan bij de publicatie Gunnen op Waarde (GOW). Het betreft een beschrijving van het proces en enkele voorbeelden. De leidraad is bedoeld voor medewerkers van opdrachtgevers en adviseurs die contracten opstellen en aanbesteden.

RAW-bestek

Systematiek voor opstellen RAW- bestekken

• Definitief Ontwerp
• Uitvoering
• Afronden sanering + nazorgplan

Het RAW-bestek is een vaste systematiek om een technisch gedetailleerd bestek op te stellen. Het betreft een systematiek die gebruikt wordt door RAW-bestekschrijvers die werkzaam zijn bij opdrachtgevers en adviesbureaus en is gericht op grond-, weg- en waterbouw.

RENABO Kostenmodule

Rekenmodel nazorgkosten wgwfbs

• Afronden sanering + nazorgplan
• Passieve zorg

Rekenmodel voor de nazorgkosten van bodemsaneringslocaties, waarbij ook aandacht wordt besteed aan het omgaan met risico’s. Met het rekenmodel kan een goede financiële basis voor nazorg worden gelegd en kunnen processen rondom bodemkwaliteit verder worden geoptimaliseerd.

Richtlijn prestatiebestekken

Richtlijn met knelpunten en oplossingen bij toepassing van een prestatiebestek

• Onderzoeksfase
• Saneringsonderzoek
• Saneringsplan
• Contractfase
• Definitief Ontwerp
• Uitvoering
• Afronden sanering + nazorgplan
• Passieve zorg

De Richtlijn Prestatiebestekken beschrijft gesignaleerde knelpunten en schetst aansluitend daarop de verschillende ontwikkelde oplossingsrichtingen. De Richtlijn Prestatiebestekken vormt een hulpmiddel om de kwaliteit van de toekomstige prestatiebestekken te verbeteren. Aan de hand van stroomschema’s en checklisten kan de gebruiker in iedere fase van een prestatiebestek eenvoudig nazoeken waar de belangrijkste aandachtspunten liggen.

RisMan

Methode voor risicomanagement

• Onderzoeksfase
• Saneringsonderzoek
• Saneringsplan
• Contracfase
• Definitief Ontwerp
• Uitvoering
• Afronden sanering + nazorgplan
• Passieve zorg

De RISMAN-methode is een instrument voor het uitvoeren van een risicoanalyse. Met behulp van de RISMAN-methode worden risico's op een systematische wijze en vanuit verschillende invalshoeken inzichtelijk gemaakt en worden voor deze risico's beheersmaatregelen benoemd. Er kan zowel een kwalitatieve als kwantitatieve invulling worden gegeven aan de RISMAN-methode.

www.risman.nl

RMK –

Risicoreductie, Milieuverdienste en Kosten

Afwegingsmodel voor risicoreductie, milieuverdienste en kosten

• Saneringsonderzoek

Het RMK-model is een computermodel en bestaat uit drie modules. De module Risicoreductie berekent de mate waarin een saneringsvariant de blootstellingrisico’s voor mensen, ecosystemen en overige objecten op een locatie reduceert in de tijd. De module Milieuverdienste maakt de balans inzichtelijk tussen de milieuverdienste van de saneringsvariant voor de bodem en de kosten of gevolgen voor andere milieucompartimenten. De module Kosten berekent de totale kosten van de verschillende saneringsvarianten en geeft mogelijkheden om inzicht te krijgen in het optimaal inzetten van middelen.

ROSA –

van Robuuste Saneringsvarianten Afwegen naar Robuuste Saneringsafspraken

Document met hulpmiddelen voor kiezen van saneringsvariant en afspreken en waarborgen van saneringsdoelstelling.

• Saneringsonderzoek
• Saneringsplan
• Contractfase
• Definitief Ontwerp

ROSA biedt hulpmiddelen voor het kiezen van een saneringsvariant bij mobiele verontreiniging in de ondergrond en voor het afspreken en waarborgen van de saneringsdoelstelling. Met een stappenplan wordt het keuzeproces vereenvoudigd en verhelderd. Uitgaande van een vaste, uitgebalanceerde set afwegingsaspecten, wordt de keuze teruggebracht tot een afweging van enkele aspecten waar het werkelijk om draait. Het stappenplan is efficiënt en leidt tot betrokkenheid van alle partijen bij proces en resultaat.

http://http://www.soilpedia.nl/Bikiwiki%20documenten/Praktijkdocument%20ROSA/PP4102eindrapportROSA%20II.pdf

Samenloopaspecten archeologie en aanpak bodemverontreiniging

Brochure

• Onderzoeksfase

De Brochure Samenloopaspecten archeologie en aanpak bodemverontreiniging beschrijft welke aspecten van belang zijn als saneerders en archeologen samen op pad gaan.

Sanscrit

Online programma voor de bepaling van spoedeisendheid van saneren.

• Onderzoeksfase

Met het beslissingsondersteunende systeem Sanscrit wordt de spoedeisendheid van saneren van ernstige bodemverontreinigingen vastgesteld. De Circulaire bodemsanering legt vast hoe dit in zijn werk gaat.

SSK –

Standaardsystematiek voor wgwfbs

Standaardsystematiek voor wgwfbs

• Onderzoeksfase
• Saneringsonderzoek
• Saneringsplan
• Contractfase
• Definitief Ontwerp

Een standaard systematiek voor het opstellen van wgwfbs. De standaard is in eerst instantie ontwikkeld voor de grond-, weg-, en waterbouw, maar is ook bruikbaar voor bodemsaneringen. Standaardsystematiek voor wgwfbs - SSK-2010, CROW Publicatie 137 inclusief werkboek

VISI en

Handhaven met VISI –

Voorwaarden scheppen voor Invoeren van Standaardisatie ICT in de bouw

Hulpmiddel voor ondersteunen en structuren van communicatie en informatie-uitwisseling

• Uitvoering
• Afronden sanering + nazorgplan
• Passieve zorg

De VISI-systematiek is een (ICT-) hulpmiddel bij projecten in de grond-, weg- en waterbouw (GWW-sector) om belangrijke formele communicatie of informatie-uitwisseling tussen betrokken partijen vooraf en achteraf te structureren en eventueel te automatiseren. Dit instrument vergroot de transparantie en controleerbaarheid van afstemming tussen betrokken partijen en beperkt afbreukrisico’s en faalkosten. De VISI-systematiek en bijbehorend ICT-tool zijn verbreed voor gebruik in een bodemsaneringsproject. Het instrument is toegepast voor afstemmingen en registratie daarvan tussen opdrachtgever, uitvoerder en vergunningverlener.

Zoekapplicatie bodem-onderzoekstechnieken

Zoekapplicatie

• Onderzoeksfase

Eind 2008 is de Richtlijn uitgebreid met het onderdeel Bodemonderzoekstechnieken. Maar liefst 130 bodemonderzoekstechnieken zijn beschreven. De applicatie[Zoeken naar bodemonderzoekstechnieken] biedt een goede mogelijkheid om technieken te raadplegen/vergelijken en verder te zoeken naar:

• welke technieken mogelijk geschikt zijn voor bepaalde onderzoeksvragen;
• de beoordeling in de vorm van +/- tabellen;
• de technieksheets met illustratie(s);
• protocollen/SIKB-documenten;
• andere externe informatiebronnen.