Richtlijn herstel en beheer (water)bodemkwaliteit

Contractvorming en aanbesteding

Het uitvoeren van bodemsaneringsprojecten vertoont een zekere gelijkenis met de uitvoering van traditionele civiele (grond)werken. Het aanbesteden van bodemsanering verschilt - in procesmatig opzicht - nauwelijks. In technische zin zijn de werkwijzen vergelijkbaar (graven, pompen en damwanden), echter het beoogde resultaat is onvergelijkbaar. Bij een bodemsanering wordt niet altijd iets tastbaars gerealiseerd maar wordt de chemische kwaliteit van de bodem (grond en/of grondwater) verbeterd, danwel worden maatregelen getroffen die tegengaan dat bodemverontreinigingen risico’s veroorzaken voor de omgeving. Bodemsaneringsprojecten kunnen daarbij in omvang sterk van elkaar verschillen. Van kleine sanering tot complexe of grote bodemsaneringen. Soms zijn er verschillende technieken nodig om een klein gebied te saneren en andere keren is de techniek relatief ‘eenvoudig’, maar is de omvang van de verontreiniging dusdanig groot dat zo’n project toch weer erg complex is.

Een bodemsaneringsproces kan bestaan uit de onderdelen A tot en met F, die hieronder nader worden toegelicht. Echter elk project is uniek en hoeft niet exact dit proces te doorlopen.

  1. Bodemonderzoek
    1. Het uitvoeren bodemonderzoek om vast te stellen of de bodem al dan niet verontreinigd is.
    2. Het vaststellen van de omvang van de verontreiniging.
    3. Het vaststellen of er sprake is van een spoedeisende (ernstige/urgente) situatie (zijn er maatregelen gewenst?).
  2. Ontwerp
    1. Het inventariseren, afwegen en kiezen van te nemen saneringsmaatregelen.
    2. Het uitwerken van de maatregelen in een saneringsplan.
  3. Voorbereiding uitvoering
    1. Het kiezen van een uitbestedingstrategie.
    2. Het aanvragen van de voor de sanering benodigde vergunningen.
    3. Het communiceren met de omgeving (omwonenden, belanghebbenden, enz.)
    4. Het opstellen van een bestek of contract op basis waarvan de werkzaamheden worden aanbesteed en uitgevoerd.
    5. Het initiëren en doorvoeren van een aanbestedingsprocedure
  4. Uitvoering
    1. Het verlenen van de opdracht door middel van een contract.
    2. Het (laten) uitvoeren van het werk.
    3. Het (laten) begeleiden van het werk (toezicht/directievoering).
  5. Evaluatie (beoordeling / afronding)
    1. Het opstellen van een evaluatie rapport waaruit blijkt of aan de doelen uit het saneringsplan is voldaan.
    2. Beschikking op evaluatierapport
  6. Nazorg
    1. Het monitoren van het bereikte resultaat
    2. Het in stand houden van beveiligingsmaatregelen
    3. Het toezien op gebruiksbeperkingen.

De bodemsaneringsprocessen (de letters) kunnen worden onderverdeeld in subprocessen (de nummers onder elke letter) en de subprocessen zijn hierboven ingedeeld op de wijze waarmee veel bodemsaneringsprojecten op dit moment nog worden aangepakt; de traditionele manier.

De contractvorm die voor deze wijze van projectuitvoering wordt gehanteerd, is een traditioneel contract. Naast het traditionele contract wordt een geïntegreerd contract gebruikt, waarbij meerdere van bovengenoemde processen door één partij uitgevoerd worden.

Voordat de manier waarop een bodemsaneringsproject uitgevoerd moet worden vaststaat, zal een opdrachtgever een keuze maken hoe het project op de markt gezet moet worden en op welke manier hij het in de markt wil aanbesteden. Daarvoor moeten afwegingen en strategieën door de opdrachtgever worden bepaald om zijn keuze voor een bepaalde weg te kunnen maken. De opdrachtgever moet een bepaalde aanbestedingsstrategie opstellen.

Bij het bepalen van de wijze van uitbesteden van een (bodemsanerings)project wordt bepaald welke contractvorm het beste aansluit bij het type project en welke aanbestedingsvorm het beste gehanteerd kan worden, hoe de selectie van een marktpartij tot stand komt en welke gunningcriteria daarvoor gebruikt worden (alleen de prijs of ook de kwaliteit). Daarbij wordt ook bepaald welke werkzaamheden (zoals een bodemonderzoek of het realiseren van een ontwerp) de opdrachtgever zelf moet of wil uitvoeren. Daarbij is een opdrachtgever, maar natuurlijk ook de opdrachtnemer, gebonden aan wet- en regelgeving. De keuzes die gemaakt worden door een opdrachtgever zal een bepaalde verantwoordelijkheid, taakverdeling en risicoverdeling tot gevolg hebben waar opdrachtgever en opdrachtnemer zich aan dienen te houden.

Meer specifieke informatie over het contracteren bij bodemsaneringsprojecten is te vinden in onderstaande documenten: