Richtlijn herstel en beheer (water)bodemkwaliteit

Isolatie, onderafdichting, principe van de techniek

Onderafdichting is een isolatie-methode om de verspreiding van de verontreiniging met het grondwater te voorkomen, gewoonlijk in combinatie met andere isolatiemaatregelen. Een onderafdichting kan verticale verspreiding van verontreinigende stoffen door infiltratie naar diepere lagen beperken. In een kwelsituatie kan met een onderafdichting een beperking worden bereikt van de hoeveelheid instromend schoon omgevingswater die de verontreinigde locatie doorstroomt en de verontreinigde stoffen kan uitlogen. Met name door combinatie van een onderafdichting met verticale damwanden kan de hoeveelheid te onttrekken grondwater worden beperkt ten opzichte van een aanpak met uitsluitend een geohydrologische isolatie d.m.v. grondwateronttrekkingen en infiltraties (voor meer informatie zoek ook op geohydrolgische isolatie). Dit betekent ook een beperking van de hoeveelheid te zuiveren vrijgekomen water.

In het Stortbesluit wordt bij de aanleg van een stortinrichting de noodzaak tot het aanbrengen van een onderafdichting vereist. Bij bestaande inrichtingen waarin deze onderafdichting afwezig is, neemt een bovenafdichting de functie zoveel mogelijk over. Bij isolatie van gevallen van verontreinigde bodem zou een onderafdichting in situ moeten worden aangebracht. Daarom zal meestal voor een oplossing met bovenafdichting worden gekozen.

Door het injecteren van substanties in de poriën van de bodem wordt de doorlatendheid van de bodem verlaagd. Injectie van stoffen in de poriën van de bodem is alleen mogelijk als de bodem een redelijke doorlatendheid heeft. Het zijn voornamelijk zandgronden die hiervoor in aanmerking komen. Door injecties in zand kan de doorlatendheid ervan tot 10-7 à 10-8 m/sec worden teruggebracht. Voor deze injecties zijn alleen laag-visceuze vloeistoffen geschikt. Een probleem vormen gronden waarvan de doorlatendheid in verschillende richtingen sterk varieert. Omdat het onder druk in de bodem geperste mengsel de weg van de minste weerstand zoekt, zullen vooral goed doorlatende lagen hiermee worden gevuld. Het injectieproces wordt daarbij steeds minder beheersbaar (zie literatuurverwijzing 2).

In onderstaande figuur is in een stroomschema de positionering van verschillende activiteiten van het aanbrengen van een onderafdichting weergegeven.