Onttrekken grondwater, aandachtspunten voor ontwerp, uitvoering & monitoring
Het toepassingsgebied van de verschillende uitvoeringsvormen van onttrekkings- en infiltratiemiddelen wordt vooral bepaald door de diepte van de (gewenste) grondwaterstand of verontreinigende stof respectievelijk de diepte van de bodemlaag waarin infiltratie dient plaats te vinden.
In tabel 1 en 2 is voor de beschreven technische uitvoeringsvormen aangegeven onder welke omstandigheden ze kunnen worden toegepast.
Tabel 1 Globale geschiktheid van infiltratiemiddelen voor een aantal factoren
Infiltratiemethode |
Positie van de verontreiniging t.o.v. de oorspronkelijke grondwaterstand |
Positie van de verontreiniging t.o.v. het maaiveld |
Dikte van een ondoordringbare laag aan oppervlak |
Helling locatie |
Infiltratiesnelheid |
Hydraulische doorlatendheid zwaartekracht: verticaal mechanische: horizontaal |
Diepte tot de onderkant van de verontreiniging |
|||||||||||||
|
onv. |
ged. verz. |
verz. |
0 m-mv |
>0 m-mv |
0 m |
<1,5 m |
>1,5 m |
0 % |
0-3 % |
>3 % |
0,1-0,2 cm/hr |
0,06-0,1 cm/hr |
<0,06 cm/hr |
10^5-10^5 m/s |
10^5-10^4 m/s |
10^4-10^4 m/s |
<5 m |
5-12 m |
>12 m |
Zwaartekracht Infiltratievijver Besproeien Greppels Infiltratiegalerij Greppels |
X X X X X |
ME NT ME ME ME |
NT NT NT NT NT |
X X NT NT NT |
X X X X X |
X X X X X |
X NT X X X |
NT NT NT X X |
X X X X X |
X X X X X |
NT ME X X X |
X X X X X |
X ME X X X |
ME NT X X X |
X ME X X X |
ME NT ME ME ME |
NT NT NT NT NT |
X X X X X |
ME ME ME X X |
NT NT NT NT NT |
Mechanisch Infiltratiefil ters |
X |
X |
X |
X1 |
X |
X |
X |
X |
X |
X |
X |
X |
X |
X |
X |
X |
X2 |
X |
X |
X |
X=Toepasbaar ME=Minder Efficiënt NT=Niet Toepasbaar 1=Eventueel in combinatie met andere infiltratiemethode 2=Toepasbaar in combinatie met elektroreclamatie |
Tabel 2 Globale geschiktheid van onttrekkingsmiddelen gerelateerd aan grondwaterstand en doorlatendheid [Amdurer]
Onttrekkingmethode |
Grondwaterstand [m-mv] |
Hydraulische doorlatendheid[m/s] |
||||
|
0-5 |
5-12 |
>12 |
10E–3 tot 10E–5 |
10–5 tot 10E–6 |
10E–6 tot 10E–7 |
Zwaartekracht |
|
|
|
|
|
|
Drains |
X |
NT |
NT |
X |
ME |
NT |
Mechanisch |
|
|
|
|
|
|
Zwaartekrachtbemaling |
X |
NT |
NT |
X |
ME |
NT |
Vacuümbemaling |
X |
NT |
NT |
X |
X |
ME |
Onderwaterpomp |
NT |
X |
X |
X |
ME |
NT |
X = Toepasbaar ME = Minder Efficiënt NT = Niet Toepasbaar |
Additionele techniekelementen worden ingezet om de effectiviteit van de techniek te vergroten danwel om te kunnen voldoen aan diverse randvoorwaarden. Veel voorkomende toepassingen en omstandigheden waarin hiervoor wordt gekozen zijn in tabel 3 samengevat.
Tabel 3 Toepassingsgebied grondwatermaatregel: additionele techniek(elementen)
Techniekelement |
Reden van toepassing |
||||
|
sterk heterogeen verdeelde verontreiniging of drijflaag |
matig doorlatende bodem |
(te) geringe doorspoeling |
doorspoeling van onverzadigde zone |
inbreng van hulpstoffen |
horizontale onttrekking |
|
* |
* |
|
|
selectieve onttrekking |
* |
* |
* |
|
|
infiltratie |
|
|
* |
* |
* |
scherm |
|
|
* |
|
|
Bij het ontwerp moet rekening gehouden worden met:
- locatiespecifieke factoren en problemen als zettingsgevoeligheid, ijzerconcentraties en verstopping bij (her)infiltratie. In de praktijk blijkt dat dit over het algemeen ook op juiste wijze wordt gedaan en dat geen onverwachte problemen als gevolg hiervan ontstaan bij de uitvoering. Bij infiltratie moet bij het ontwerp van de zuiveringsinstallatie rekening worden gehouden met de specifieke eisen voor infiltratie, zodat verstopping (zoveel mogelijk) wordt voorkomen;
- resultaten van de grondsanering. Afstemmen van het ontwerp op deze resultaten kan stagnatie van de grondwatersanering voorkomen. Er kan dan bijvoorbeeld bij het ontwerp rekening worden gehouden met het (bewust) achterlaten van grondverontreiniging. Dit kan bijvoorbeeld aanleiding geven tot de installatie van additionele onttrekkingsmiddelen rondom de grondverontreiniging.
Voorspellen van het verloop van de grondwatersanering Uit de resultaten van het NOBIS RESTRISK project blijkt dat het concentratieverloop van de grondwatersanering redelijk goed te voorspellen is op basis van de gegevens die bij een normale praktijklocatie beschikbaar zijn zoals:
- type en mate van verontreiniging;
- bodemopbouw;
- grondsoort;
- grondwaterstroming en
- literatuur- of experimentele gegevens over de sorptie.
Een voorwaarde is dat bij de voorspelling expliciet rekening wordt gehouden met restverontreiniging na ontgraven, niet-evenwichtsprocessen en/of de macroheterogeniteit (gelaagdheid). In de praktijk wordt bij het ontwerp nog onvoldoende met deze factoren rekening gehouden.