Isolatie, bovenafdichting, trends en ontwikkelingen

Bovenafdichting met een minerale afdichtende laag
Er zijn in binnen- en buitenland al vele bovenafdichtingen met zand- bentoniet uitgevoerd. In ons land is hierover voldoende kennis aanwezig. Een groot aantal ontwikkelingen is reeds in voorgaande paragrafen behandeld. Als belangrijkste ontwikkelingen kunnen worden genoemd:

• toepassing van combinatieafdichting en geprefabriceerde bentonietmatten;
• gehomogeniseerde en gemalen tertiaire klei;
• toevoeging van polymeren aan bentoniet en zand;
• immobilisatie.

Uit de uitgevoerde projectevaluaties en gehouden interviews zijn de volgende trends en ontwikkelingen herleid:

• zand-bentoniet-polymeer en bentonietmatten zullen steeds vaker worden toegepast ten koste van de dikkere zand-bentonietlagen. Het grote voordeel is de geringere dikte, terwijl de prestatiekenmerken ten aanzien van de waterdoorlatendheid vergelijkbaar of beter zijn dan van zand-bentonietlagen;
• toepassing van hergebruiksmaterialen (b.v. vormzand) in zand-bentoniet-polymeer;
• immobilisatie als afdichtingslaag: mengen van het aanwezig bodem/afvalmateriaal met een toeslagstof (waterglas), hetgeen resulteert in een slecht doorlatende laag (bijvoorbeeld Hydrostab®). Een groot voordeel van een dergelijke techniek is dat uitgaande van gelijkblijvend maaiveldniveau geen of veel minder verontreinigd bodemmateriaal van de locatie hoeft te worden afgevoerd.

Bovenafdichting met een kunststoffolie
Met kunststoffolies is reeds veel ervaring opgedaan. Praktijkgegevens over het lange termijn gedrag van folies zijn echter schaars. De duurzaamheid over een periode van meer dan 25 jaar, door leveranciers gegarandeerd, kan in de praktijk niet worden geverifieerd.

De ontwikkeling van bovenafdichtingen gaat nog steeds door. Het onderzoek naar de toepassing van kunststoffen is gericht op diverse functies in de bovenafdichtingsconstructie:

• als afdichtende membranen;
• de drainerende functie;
• de filterfunctie;
• ter versterking van de constructie, zodat zettingen beter kunnen worden verwerkt.

Gesignaleerde trends:

• er bestaat een trend naar zeer elastische/flexibele folies ((V)LDPE in plaats van HDPE); het prijsverschil is beperkt;
• toepassing van wapening in de folie voor de stabiliteit;
• toepassing van een barrièrefolie. Dit is een meerlaagse folie, die een laminaat bevat (circa 0,1 mm) die ongeveer een factor 106 lagere doorlatendheid voor organische stoffen heeft dan een HDPE-folie. Technisch probleem is de lasbaarheid (inhomogeen materiaal). Daarnaast moeten nog vergunningstechnische problemen worden opgelost;
• de eigenschappen van een kunststof worden bepaald door de molecuulgewichtsverdeling. Indien het molecuulgewicht te laag is, is het materiaal te week. Bij een te hoog molecuulgewicht is het materiaal niet lasbaar. Optimaal is een zo smal mogelijke molecuulverdeling. Nieuwe ontwikkeling in dit kader is de toevoeging van een metalloceen, dit is een katalysator die ervoor zorgt dat de molecuulverdeling optimaal is;
• folies van polypropyleen (PP). De eigenschappen zijn vergelijkbaar met PE, alleen is PP resistenter tegen hogere temperaturen. Een nadeel is de hogere prijs;
• elektrische controle systemen om lekkages te kunnen detecteren;
• de kans op slechte lassen wordt kleiner door de toenemende ervaringen en de kwaliteitsborging tijdens de uitvoering;
• er zijn minder inspecties noodzakelijk als gevolg van certifcering van verleggers/aannemers.

Bovenafdichting met civieltechnische verhardingsmaterialen
Gesignaleerde trends:

• toepassen van coatings op betonvloeren om chemische resistentie te vergroten;
• kunstharsgebonden vloeren;
• keramiekvloeren;
• meer toepassing van vloeistofdichte bestrating (met name vanuit bodembescherming).

Bovenafdekking met een leeflaagconstructie
In het kader van het functiegericht saneren wordt steeds vaker grond toegepast die licht is verontreinigd met immobiele verontreinigigen (zoals zware metalen en PAK). Met name op bedrijfsterreinen leidt dit tot een verruiming van de toepassingsmogelijkheden en een reductie van de kosten.